To mało wymagająca paproć ogrodowa. Nerecznica samcza ma długie, pierzaste liście. Najlepiej rośnie w cienistych, wilgotnych miejscach.
Inne nazwy: Dryopteris filix-mas, Narecznica samcza, Paprotnik lekarski, Paprotnik samczy
Nazwa nerecznicy samczej wywodzi się od kupek zarodni w kształcie nerek na spodach liści. Nazwa narecznica jest nieprawidłowa, ale bardzo popularna.
Pochodzenie: Europa, Ameryka Północna, Azja
Nerecznice samcze rosną dziko także w polskich lasach. Preferują stanowiska zacienione przed liściaste drzewa i krzewy oraz nad brzegami strumieni.
Cechy: paproć
Nerecznica samcza to paproć ogrodowa. Ma wyjątkowo długie liście.
Wysokość: do 120 cm
Kwitnienie: brak
Liście: zielone; częściowo zimozielone (w cieplejszych regionach)
Liście nerecznicy samczej układają się w charakterystyczny lejek. Są długie, pierzaste, z miękkimi w dotyku blaszkami. U odmian szlachetnych blaszki mogą być kędzierzawe.
Rozmnażanie: podział kłączy
Sadzonki nerecznicy samczej sadzi się od marca do czerwca (III-VI) od razu do ziemi. Szybko się ukorzeniają.
Mogą się samoistnie rozsiewać z zarodników, zwłaszcza w ogrodach naturalnych.
Cięcie: tylko pojedyncze liście
Liście nerecznic można wykorzystywać w bukietach i wiązankach. Liście ucina się pojedynczo lub kilka w zależności od potrzeb.
Na zimę większość liści zamiera. Pod ziemią zimują kłącza. Zaschnięte liście najlepiej zostawić na zimę, gdyż tworzą naturalną ściółkę, chroniącą przed mrozem i wysuszeniem. Wiosną zaschnięte liście można albo obciąć, albo zostawić, by rozłożyły się w sposób naturalny i zamieniły w próchnicę.
Stanowisko: półcień i cień
Nadaje się do sadzenia w zacienionych zakątkach ogrodów, parkach, na cmentarzach.
Ziemia: żyzna, przepuszczalna, lekka, wilgotna, z dużą ilości próchnicy z liści; odczyn lekko kwaśny (pH około 6)
Przesadzanie: nie ma potrzeby
Podlewanie: umiarkowane
Nerecznica samcza źle znosi suchą ziemię i suszę. Lubi wilgotne powietrze, np. od oczka wodnego, stawu lub strumienia.
Nawożenie: od kwietnia do lipca (IV-VII); raz w miesiącu
Polecane są nawozy do paproci.
Odporność na mróz: bardzo dobra
Paprocie nerecznice samcze najlepiej zimują pod ściółką z liści swoich oraz opadłych z drzew i krzewów.
Mogą przemarzać i wysychać, jeśli są posadzone na „gołej” ziemi.
Choroby i szkodniki: odporna
Największych wrogiem tej paproci jest susza oraz zimowanie bez ściółki. Wtedy słabo rośnie i często ginie.
Ciekawa odmiana nerecznicy samczej
- Crispa Cristata – liście zielone, kędzierzawe
Warto wiedzieć
- Przed wiekami z kłączy nerecznicy samczej robiono leki na odrobaczenie (na tasiemce i glisty). Z tej rośliny przygotowywano też maść na smalcu lub oleju do leczenia wrzodów i ran. Samodzielnie nie wolno spożywać narecznicy samczej pod żadną postacią ze względu na ryzyko zatrucia.
- Oprócz nerecznicy samczej w ogrodach uprawiane są także m.in. nerecznica czerwonozawijkowa (Dryopteris erythrosora), nerecznica Goldiego (Dryopteris goldiana), nerecznica mocna (Dryopteris affinis).