Jabłoń Kalwila Biała – uprawa, odporność, zapylacze

Ma przepyszne owoce, jedne z najlepszych na świecie. Jabłoń Kalwila Biała jest bardzo trudna w uprawie. W Polsce jest sadzona od co najmniej XVIII wieku.

Jabłoń Kalwila Biała – rysunek z książki „Deutsche Pomologie” Wilhelma Lauche z 1882-1883, ze zborów biblioteki Wageningen UR. W Polsce jest też znana jako Kalwil Biały i Kalwila Biała Zimowa.

Inne nazwy: Blanche de Zurich, Calville blanc, Calleville blanc a cotes, Calville blanche d’Automne, Calleville blanc d’Hiver, Calville blanche d’Hiver, Eggerling Eck Apfel, Gelber Winter Calvill, Kalwil Biały, Kalwila Biała Zimowa, Pomme de Fraise, Rambour a cotes gros, Weisser Winter-Calvill, White Winter Calville

Pochodzenie: XVI wiek (prawdopodobnie Francja)

Dojrzewanie: grudzień-kwiecień (XII-IV)

Jabłka Kalwili Białej zbiera się zwykle w drugiej połowie października (X).

Owoce: duże (około 8 cm); okrągłe, mocno żebrowane; żółte, czasem z małym rumieńcem od słońca; skórka gładka, lekko tłusta, z małymi, brązowymi i zielonymi plamkami; miąższ białożółty, bardzo soczysty, kwaskowaty, wyborny; bardzo pachnące

Jabłoń Kalwila Biała nie ma owoców ładnych z wyglądu. Są kanciaste i nieregularne, ale wspaniałe w smaku. Jabłka tej odmiany uważa się za jedne z najlepszych na świecie. Zawsze miały wysoką cenę. Sprzedawano je na sztuki.

Przed 100 laty każde jabłko Kalwili Białej wkładano już na drzewie(!) do oddzielnej torebki z papieru. Dzięki temu miały delikatniejszą skórkę, ładniejszy kolor i… jeszcze wyższą cenę.

Jabłka Kalwili Białej były serwowane podczas uroczystości państwowych. Aby wywołać na nich rumieńce, ogrodnicy codziennie (!) zwilżali gąbką każde jabłko na drzewie w lipcu, sierpniu i wrześniu.

Przeznaczenie: doskonała do jedzenia na surowo, a także deserów i ciast

W Wielkiej Brytanii i USA jabłka Kalwile Białe są uważane za świetne do tarty oraz pieczenia w całości.

Gleba: żyzna, najlepiej lekko kwaśna (idealne pH 6,2-6,7)

Jabłoń Kalwila Biała bardzo lubi być nawożona kompostem oraz obornikiem krowim. Na słabej glebie przemarza.

Stanowisko: słoneczne

Jabłoń Kalwila Biała jest wyjątkowo wymagająca co do stanowiska. Musi mieć dużo słońca i jak najwięcej słonecznych dni. Korzystnie uprawiać ją przy murach.

Najlepiej plonuje, jeśli jest prowadzona w postaci sznurów oraz gdy jest zaszczepiona na karłowej podkładce. Na przełomie XIX i XX wieku szczepiono ją na jabłoni rajskiej.

Jabłoń Kalwila Biała rośnie średnio intensywnie. Nie powinna być mocno cięta lecz uszczykiwana.

Odporność: średnia na mróz, mała na choroby

Jabłoń Kalwila Biała nadaje się do uprawy w cieplejszych rejonach Polski. Młode drzewka muszą być obowiązkowo zabezpieczane na zimę: okręcane matami i kopczykowane u nasady (podobnie jak róże). Bardziej odporne na mróz są Kalwile Białe posadzone w żyznej ziemi.

Jabłoń Kalwila Biała jest także podatna choroby. Częściej ją atakują nawet mszyce.

Mimo że jabłoń Kalwila Biała jest tak kapryśna, uprawia się ją od około 500 lat (!), w tym w Polsce. Smak jej jabłek jest bowiem wspaniały, wart zachodu. Dawniej przy pałacach uprawiano ją w donicach, jak cytryny.

Zapylacze: Antonówka Zwykła, Cortland, Elstar, Empire, Fiesta, Florina, Fuji, Golden Delicious, Granny Smith, James Grieve, Jonathan, Koksa Pomarańczowa

Ciekawostki

Jabłoń Kalwila Biała była kiedyś zaliczana do grupy kalwili. Ich owoce wyróżniały się żebrowaniem.

Kalwile były przed wiekami bardzo cenione w Polsce, a zwłaszcza jabłoń Kalwila Biała. Odmiana jest wymagająca i trudna w uprawie. Dlatego sadzono ją przy dworach i pałacach, gdzie opiekowali się nią ogrodnicy. Tej odmiany nie było w sadach chłopskich.
„Około tych drzew i owoców pracują ogrodnicy inteligentni, poświęcając im całą swoją umiejętność, uwagę i staranie. Taki hodowca robi dla swoich drzew tyle i tak, jak holender dla swojej obory” – napisał prof. Edmund Jankowski w 1903 roku w „Ogrodniku Polskim”.

Pyszne owoce jabłoni Kalwila Biała zawsze były bardzo drogie. Opłacało się je do Polski importować np. z Krymu. Polscy ogrodnicy latami szukali zamienników dla tej bardzo trudnej w uprawie odmiany. Były to m.in. Kalwila Zbawiciela oraz Kalwila Śniegowa. Do dziś – w XXI wieku – można spotkać odmiany określane jako Kalwila Biała Śniegowa lub Kalwila Biała Śnieżna. W rzeczywistości najprawdopodobniej to Kalwila Śniegowa, czyli podobny (lecz nie taki sam) zamiennik kapryśnej Kalwili Białej.
Jabłoń Kalwila Biała to odmiana dla koneserów. Lubił ją Thomas Jefferson (1743-1826) – prezydent USA. Miał Kalwilę Białą w swoim ogrodzie w Monticello. Prawdopodobnie została tam posadzona w 1770 roku. Do dziś w Monticello odbywają się festiwale jabłek Apple Tasting (co roku w październiku).