Inna jego nazwa to tuja. Żywotnik zachodni jest niewymagający i odporny na mróz. Toleruje miejskie zanieczyszczenia. Ma miękkie łuski.
Żywotnik zachodni (tuja zachodnia) to jeden z najpopularniejszych iglaków uprawianych w Polsce. Dostępny jest w dziesiątkach odmian. Na zdjęciu: żywotnik zachodni Degroot`s Spire o pęknym, kolumnowym kształcie. Fot. Niepodlewam
Pochodzenie: Ameryka Północna
Inne nazwy: Biały cedr, Thuja occidentalis, Tuja zachodnia
Wysokość: 1-15 m (w zależności od odmiany)
Szerokość: 1-3 m (w zależności od odmiany)
Żywotnik zachodni (tuja zachodnia) ma mnóstwo odmian. Najpopularniejsze są tuje w kształtach kolumny oraz kuli, mniej lub bardziej regularnych. Wymiary można korygować cięciem.
Żywopłot z żywotników zachodnich. Fot. Niepodlewam
Liście: miękkie łuski w kolorach zielonym lub złocistozielonym
W czasie mrozów większość żywotników zachodnich zmienia kolor. W zależności od odmiany robią się bardziej żółte albo brunatnieją. Po ustąpieniu mrozów kolory powracają.
Tuje zawiązują szyszki o długości około 1 cm. Najpierw są zielone, a potem brązowe. W zależności od odmiany jest ich dużo lub mało.
Szyszki na żywotniku zachodnim Globosa. Ta odmiana ma ich wyjątkowo dużo. Fot. Niepodlewam
Gleba: przeciętna; toleruje szeroki odczyn (pH 5,5-7,2), ale najbardziej lubi ziemię lekko zasadową
Żywotnik zachodni jest mało wybredny co gleby. Można go sadzić nawet w słabszej ziemi.
Podlewanie: umiarkowane
Żywotnik zachodnie korzenią się płytko, zwłaszcza odmiany karłowe i młode. Dlatego w czasie suszy narażone są wysychanie. Korzystnie jest je ściółkować, np. korą lub szyszkami. W czasie suszy zaś trzeba podlewać.
Żywotniki zachodnie, zwłaszcza młode, powinny być ściółkowanie. Dzięki temu są mniej narażone na przesuszenie. Na zdjęciu: tuja Waterfield. Fot. Niepodlewam
Stanowisko: słońce, półcień
W słońcu tuje zachodnie są bardziej gęste. Na stanowiska półcieniste lepiej odmiany wybierać odmiany w kolorze zielonym. Odmiany w kolorze złocistożółtym potrzebują więcej słońca.
Żywotnik zachodni (tuja zachodnia) dobrze toleruje miejskie zanieczyszczenia, np. spaliny i pył. Lubi wilgoć w powietrzu. Dlatego dobrze rośnie, gdy niedaleko jest staw, oczko wodne albo często podlewany trawnik.
Przeznaczenie: żywopłoty cięte i niecięte, pojedyncze egzemplarze (również przycinane w figury, np. kule) oraz grupy, szpalery, skalniaki, dekoracja grobów (tylko karłowe odmiany)
Wytrzymałość na mróz: bardzo dobra
Żywotnik zachodni, jeśli po zimie jest uszkodzony, to raczej nie wynik niskiej temperatury lecz braku wody. Ma bowiem płytkie korzenie, a zimą też pobiera wodę. Na wysychanie szczególnie są narażone tuje młode. Przed wysychaniem chroni ściółkowanie ziemi, np. korą.
Żywotniki zachodnie bardzo dobrze rosną w polskim klimacie. Na zdjęciu: żywotnik Globosa Aurea. Fot. Niepodlewam
Cięcie: kwiecień, maj, czerwiec (IV-VI) oraz, jeśli jest konieczne, na przełomie lipca i sierpnia (VII-VIII)
Żywotnik zachodni bardzo dobrze znosi cięcie. Drugie, letnie cięcie najczęściej potrzebne jest żywopłotom.
Choroby i szkodniki: odporny
Żywotnik zachodni może być atakowany przez misecznika tujowca. Objawy: wypukłe tarczki ma gałązkach, brązowienie i zamieranie pędów.
Zasychanie gałązek bywa spowodowane przesuszenie, zarówno latem, jak i zimą.
Tuje lubią rosnąć w pobliżu strumieni i oczek wodnych. Na zdjęciu: żywotnik zachodni Umbraculifera. Fot. Niepodlewam
Ciekawe odmiany żywotników zachodnich
- Aurescens – złocistozielony; wysokość 6 m, szerokość – 1,5 m
- Brabant – zielony; wysokość – 5 m, szerokość – 1,5 m
- Danica – zielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
- Degroot`s Spire – zielony; wysokość – 15 m, szerokość – 3 m
- Frieslandia – zielony; wysokość – 4 m, szerokość – 1,5 m
- Globosa – zielony; wysokość – 4 m, szerokość – 3 m
- Globosa Aurea – złocistozielony; wysokość – 4 m, szerokość – 3 m
- Golden Globe – złocistozielony; wysokość – 3 m, szerokość – 3 m
- Holmstrup – zielony; wysokość – 4 m, szerokość – 2,5 m
- Hoseri – zielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
- Little Dorrit – zielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
- Maria – złocistozielony; wysokość – 1,5 m (po 10 latach), szerokość – 1 m
- Mirjam – złocistozielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
- Reingold – złocistozielony; wysokość – 1,5 m, szerokość – 1 m
- Smaragd – zielony; wysokość – 3 m, szerokość – 1 m
- Spiralis – zielony; wysokość – 3 m, szerokość – 1 m
- Umbraculifera – zielony; wysokość – 3 m, szerokość – 2 m
- Yellow Ribbon – złocistozielony; wysokość – 4 m, szerokość – 1,5 m
- Waterfield – zielony; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
Warto wiedzieć
- Wszystkie żywotniki zachodnie (tuje) zawierają olejek eteryczny tujon. Powoduje on podrażnienia skóry, np. swędzące, czerwone plamy. Dlatego żywotniki trzeba ciąć w rękawicach oraz stroju zakrywającym ramiona i nogi.
Niebezpieczne jest zjedzenie żywotnika zachodniego, np. szyszki czy ssanie gałązek. Objawy zatrucia to m.in. wymioty, ból brzucha, biegunka. Wizyta u lekarza jest niezbędna. Tujon w większych ilościach może uszkodzić np. nerki.
- W Polsce uprawiany jest także żywotnik wschodni, podobny do żywotnika zachodniego, ale rzadziej. Jest bardziej wymagający i mniej odporny na mróz.
Wszystkie tuje mają miękkie łuski. Na zdjęciu: żywotnik zachodni Danica. Fot. Niepodlewam
