To warzywo dość wymagające w uprawie. Kalafior lubi żyzną, wilgotną ziemię, umiarkowaną temperaturę oraz słoneczne stanowiska.
Inne nazwy: Brassica oleracea
Cechy: roślina dwuletnia
Kalafior należy do rodziny kapustowatych. Spokrewniony jest z takimi warzywami jak kalarepa, kapusta głowiasta, kapusta pekińska, komatsuna, pak choi, rzodkiewka. Jadalne są głównie jego róże (skrócone pędy kwiatowe), które mogą być białe, fioletowe, pomarańczowe, zielone. Zjadać też można liście.
Wysokość: około 40 cm
Liście: zielone
Kwitnienie: zakwita w drugim roku uprawy
W Polsce nie zimuje w gruncie.
Rozmnażanie: nasiona
Kalafior uprawia się rozsady. W chłodnych miesiącach nasiona sieje się do doniczek, a w ciepłych – do doniczek lub na rozsadniku.
Terminy siewu kalafiorów:
- Styczeń (z przeznaczeniem pod osłony) – połowa tego miesiąca
- Luty (z przeznaczeniem pod włókninę)
- Marzec (z przeznaczeniem pod włókninę i uprawy w gruncie)
- Kwiecień (z przeznaczeniem do uprawy w gruncie)
- Maj (z przeznaczeniem do uprawy w gruncie) – koniec tego miesiąca
- Czerwiec (z przeznaczeniem do uprawy w gruncie) – pierwsza połowa tego miesiąca
Zastosowanie: dania gotowane, duszone, pieczone, w tym zupy i zapiekanki
Róże kalafiorów mają dekoracyjny kształt, dlatego są też używane do ozdoby dań.
Kalafior to warzywo o dużych walorach dietetycznych. Zawiera m.in. witaminy B1, B2, B6, C, K, a także cynk, fosfor, jod, magnez, mangan, miedź, potas, żelazo. W składzie jest też siarka, która sprawia, że podczas gotowania kalafior charakterystycznie pachnie (tego zapachu niektóre osoby nie znoszą).
Stanowisko: słoneczne
W zacienionych miejscach kalafiory mają słabo wykształcone róże lub wcale.
Gdzie sadzić: warzywnik, tunel foliowy, szklarnia, podwyższone grządki, pod włókniną
Najszybciej plonują odmiany wczesne i średnio wczesne, ale ich róże są zwykle mniejsze niż odmian średnio późnych oraz późnych.
Ziemia: żyzna, lekko wilgotna, najlepiej z dużym dodatkiem kompostu; odczyn od lekko kwaśnego do lekko zasadowego (pH 6,4-7,5)
Podlewanie: umiarkowane
Kalafior jest wrażliwy na brak wody, mimo że ma dobrze rozwinięty system korzeniowy. To częsta przyczyna wykształcania małych róż.
Ziemia powinna być zawsze lekko wilgotna lecz nie mokra.
Nawożenie: co 1-2 tygodnie
W uprawie amatorskiej bardzo ważne jest zasilenie gleby przed posadzeniem kalafiorów. To warzywo najlepiej rośnie w pierwszym roku po oborniku. Odpowiednie są obornik świeży (należy go przekopać jesienią) albo granulowany, np. obornik granulowany bydlęcy lub obornik granulowany koński (można zastosować jesienią lub wiosną).
Rozsadę i kalafiory posadzone w miejscach docelowych zasila się dodatkowo wolno działającym nawozem naturalnym, np. biohumusem. Kalafior to warzywo o dużych wymaganiach pokarmowych. Do wytworzenia róż potrzebuje m.in. bor i molibden.
Odporność na mróz: wytrzymuje przymrozki do minus 5 stopni Celsjusza (róże tylko do 2 stopni)
Temperatura poniżej 10 stopni Celsjusza może powodować guzikowatość kalafiorów (zawiązywanie bardzo małych róż) oraz pośpiechowatość (przedwczesne wybijanie pędów kwiatostanowych).
Kalafiory są też wrażliwe na wysoką temperaturę (powyżej 25 stopni). Mają wtedy dużo liści i małe róże.
Choroby i szkodniki: średnio odporny
Kalafior jest podatny na wiele chorób i szkodników. To m.in. czerń krzyżowych, kiła kapusty, zgorzel siewek kapustnych. W niekorzystnych warunkach, np. brak wody, niska lub wysoka temperatura, kalafiory zawiązują małe róże.
Ze szkodników mogą go zjadać m.in. gąsienice, chowacze, mszyce, pchełki, śmietki, zające.
Ciekawe odmiany kalafiorów
- Di Sicilla Violetto – róże fioletowe
- Igloo – róże białe
- Pionier – róże białe
- Romanesco Natalino – róże żółtozielone
- Verde di Macerata – róże zielone
Warto wiedzieć
- Kalafior prawdopodobnie pochodzi z regionu Morza Śródziemnego. W Polsce był dobrze znany już w XVIII wieku.
Tak o kalafiorach pisał ks. Krzyszfor Kluk w książce „Roslin potrzebnych, pozytecznych, wygodnych, osobliwie kraiowych albo Ktore w kraiu uzyteczne byc mogą utrzymanie, rozmnozenie, zazycie” z 1778 roku:
„Kalafiory. Blumenkohl. Nie każdego roku, ani też w każdey ziemi udaią się dobrze: nowiny, mieysca gdzie dawno nie były, są dla nich naylepsze, dla czego na tymże mieyscu, aż chyba przynaymniey w trzy lata, sadzić ich nie życzę. Ziemię uprawisz starym bydlęcym gnoiem”.
