Jest odporny na mróz. Por lubi żyzną, lekko wilgotną ziemię i dużo słońca. Najlepiej uprawiać go z rozsady. Siew od stycznia do kwietnia.
Inne nazwy: Allium porrum, Lauch, Łuka, Pory, Pór,
Obecnie to warzywo jest znane jako por. Jeszcze w XVIII wieku nazywano go lauch albo pory.
Cechy: roślina dwuletnia, ale uprawiany jest jako roślina jednoroczna (por w drugim roku uprawy zawiązuje nasiona)
Por preferuje umiarkowany klimat. Lubi wilgotną wiosnę i jesień, najlepiej z temperaturą 18-22 stopni Celsjusza. Dobrze ukorzenione pory dobrze znoszą upały.
Wysokość: 100-150 cm
Rozmnażanie: nasiona
Por wschodzi po 10-20 dniach. Nasiona pora najlepiej kiełkują w temperaturze od 16 stopni Celsjusza. W niższej temperaturze wschodzenie porów trwa dłużej. Ma długi okres wegetacji – co najmniej 170 dni.
Nasiona: KLIKNIJ TUTAJ
Pory można siać na dwa sposoby
- Siew do gruntu – nasiona sieje się na przełomie marca i kwietnia. W praktyce rzadko sieje się pory od razu do gruntu. Siewki są bardzo drobne. Łatwo je niszczy deszcz. Bardziej polecanym sposobem rozmnażania porów jest rozsada.
- Rozsada – nasiona sieje się w trzech terminach:
*20 stycznia – 15 lutego – na zbiór wczesny (sadzenie w gruncie od 20 marca do 15 kwietnia)
*Marzec – na zbiór późny (sadzenie w gruncie w maju i czerwcu)
*Około 15 kwietnia – na zbiór zimowy (sadzenie w gruncie od 20 czerwca do 10 lipca)
Sklep Niepodlewam poleca: Rozsady produkcja – doniczki i inne
Głębokość siewu: 1 cm
Zbiór: od późnego lata do wiosny (w zależności od terminu siewu i odmiany)
Zastosowanie: sałatki, dania duszone, zupy, zapiekanki
Do jedzenia nadaje się cała część nadziemna pora, głównie to liście.
Dawniej por uważano nie tylko za warzywo, ale i za zioło oraz roślinę magiczną. Jak podaje Józef Rostafiński w „Zielniku czarodziejskim” z 1893 roku, pory jadano, gdy bolała głowa i na dobry sen oraz dla obrony przed upiorami. Okłady ze zmiażdżonych porów przykładano na złamania i sparaliżowane kończyny. Nasiona pora dodawano do wina, by nie kwaśniało. Por skropiony olejkiem migdałowym była uważany za afrodyzjak.
Stanowisko: słoneczne
Gdzie siać i sadzić: szklarnia i tunel foliowy, warzywnik, donice
Por dobrze rośnie w donicach np. na balkonie. Donica KONIECZNIE musi być duża, o pojemności co najmniej 10 l.
Sklep Niepodlewam poleca: Tunel foliowy 200 x 350 cm biały oraz Tunel foliowy 200 x 350 cm zielony
Gleba: żyzna, próchnicza, lekko wilgotna; odczyn od lekko kwaśnego do lekko zasadowego (pH 6,5-7,5)
Por jest żarłoczny. Najlepiej rośnie w pierwszym i drugim roku po oborniku (zwłaszcza końskim). Jeśli ziemia nie była nawożona obornikiem, można zastosować kompost – co najmniej 40-50 l (4-5 wiader) na 10 metrów kwadratowych.
Pory można sadzić np. po buraku, fasoli, grochu, kapuście wczesnej, ogórku. Unikać trzeba uprawy porów po warzywach cebulowych.
Podlewanie: umiarkowane
Por lubi mieć lekko wilgotną ziemię, ale nie mokrą. Młode pory – wyglądające jak niteczki – mają słabe korzenie i są wrażliwe na przesuszenie. Starsze pory zaś zapuszczają tak mocne korzenie, że trudno je wyrwać. Są też odporne na okresowy brak wody.
Nawożenie: 2-3 razy w sezonie
Pierwsze nawożenie porów wykonuje się 5 tygodni po posadzeniu w stałych miejscach. Kolejne nawożenie porów w gruncie robi się po 4-5 tygodniach, zaś porów w donicach – co tydzień.
W uprawie amatorskiej pory najlepiej zasilać nawozami naturalnymi, np. z pokrzywy, odchodów dżdżownic, krowieńcem. Z nawozów mineralnych można użyć saletrę amonową.
Odporność na mróz: bardzo dobra
Por dobrze znosi mróz do minus 15 stopni Celsjusza. Wiele odmian zimuje w gruncie, np. Arkansas i Bartek.
Choroby i szkodniki: odporny
Por ogólnie rośnie zdrowo i rzadko sprawia problemy. Podczas wilgotnej pogody ywa atakowany przez choroby grzybowe, jak alternaria pora, biała zgnilizna pora, rdza pora.
Ze szkodników pory atakują m.in. drutowce, miniarka porówka, pędraki, rolnice, śmietka cebulańka, wgryzka szczypiorka.
Ciekawe odmiany porów
- Arkansas – późny
- Autumn Giant – średnio późny
- Baca – późny
- Bartek – późny
- Janosik – późny
- Juhas – średnio późny
Warto wiedzieć
- W Polsce pory uprawia się od wieków. Podobnie było w innych krajach. We Francji pory uprawiano na nawozie ludzkim. Tak pisał o tym „Ogrodnik Polski” w 1891 roku: „Zasłynęły pod Paryżem pory, hodowane na gruntach zlewanych ściekami paryzkimi”.
