Ma jadalne owoce. Oliwka europejska w polskim klimacie nadaje się do uprawy w donicy. Lato lubi spędzać na balkonie, zaś zimę – w chłodnym pomieszczeniu.
Inne nazwy: Olea europea, Oliwka
Pochodzenie: rejon Morza Śródziemnomorskiego
Cechy: krzew wiecznie zielony
W polskim klimacie liść oliwkę można uprawiać tylko w donicach. Przemarza w temperaturze poniżej minus 5 stopni Celsjusza.
Wysokość: 100 – 300 cm
W naturze oliwki dorastają nawet do ok. 10 m wysokości. Jednak na to potrzebują setek lat. To krzew długowieczny. Znane są egzemplarze liczące nawet ponad 2.000 lat.
W donicach oliwki rzadko mają więcej niż 2 metry wysokości. Rosną wolno.
Liście: wydłużone, skórzaste, z szarym nalotem
Kwitnienie: maj (V)
Oliwka ma kwiaty kremowobiałe. Są drobne, zebrane w wiechy.
Zapach: delikatny; przyjemny
Owoce: podłużne lub okrągłe; jadalne; w kolorach od zielonego do prawie czarnego
Kwiaty są samopylne. Dlatego nie trzeba mieć dwóch oliwek, by doczekać się owoców. Owoce oliwek przypominają z wyglądu małe śliwki. W środku są duże pestki. Dojrzewają jesienią.
Miąższ oliwek zawiera bardzo dużo tłuszczu. Z ich owoców tłoczy się oliwę do użytku w kuchni (jeden z najzdrowszych tłuszczy kulinarnych). Owoce oliwek można także marynować i suszyć.
Rozmnażanie: nasiona, sadzonki
Oliwka jest łatwa do rozmnożenia.
- Nasiona – wysiew do doniczek jesienią, najlepiej zaraz po zbiorze nasion.
- Sadzonki – najlepiej ukorzeniają się sadzonki półzdrewniałe wiosną.
Wykorzystanie: roślina ozdobna oraz owocowa
Cięcie: kwiecień – sierpień (IV-VIII)
Oliwki lubią cięcie. Większe przycinanie najlepiej robić wiosną. W kolejnych miesiącach można uszczykiwać młode pędy i obcinać zbyt szybko rosnące pojedyncze pędy.
Oliwka nadaje się do formowania, np. w postaci bonsai.
Oliwka potrafi się dobrze regenerować od korzeni. Dlatego nawet jeśli jej kondycja będzie zła – po spędzeniu zimy w zbyt ciepłym i ciemnym pomieszczeniu – warto ją wiosną przyciąć. Zwykle dobrze się odradza.
Stanowisko: słoneczne
Oliwka potrzebuje dużo słońca. Na lato donicę z oliwką najlepiej wynosić na taras, balkon albo do ogrodu.
Jesienią, zanim wystąpią nocne przymrozki, oliwkę trzeba wnieść do domu.
Oliwka jest zimozielona (nie zrzuca liści). Zimą przechodzi jednak stan spoczynku. Powinna być ustawiona wtedy w chłodnym pomieszczeniu, najlepiej w temperaturze około 10 stopni Celsjusza. To mogą być np. słabo ogrzewany pokój, weranda, garaż, pomieszczenie gospodarcze. Ważne, aby pomieszczenie miało okno. Oliwki słabo zimują w ciepłych pomieszczeniach, zwłaszcza ustawione blisko grzejników. Są wtedy częściej atakowane przez szkodniki, schną, zrzucają liście.
Ziemia: przeciętna, przepuszczalna; odczyn pH 6-7
Oliwka jest wyjątkowo mało wymagająca co do ziemi.
Przesadzanie: co 2 lata do trochę większej doniczki
Podlewanie: oszczędne (zwłaszcza zimą)
Lepiej oliwkę podlewać za rzadko, niż za często.
Nawożenie: od kwietnia do sierpnia (IV-VII); raz w miesiącu
Do nawożenia oliwek można stosować nawozy naturalne, jak np. biohumus, albo nawozy sztuczne do roślin doniczkowych ozdobnych z liści lub kwitnących (naprzemiennie).
Odporność na mróz: do minus 5 stopni Celsjusza
Zimę musi spędzać w pomieszczeniu widnym, ale chłodnym. Najlepsza jest temperatura około 10 stopni Celsjusza.
Choroby i szkodniki: odporna
Oliwka choruje rzadko. Powodem zasychania i opadania (najczęściej zimą) jest zbyt wysoka temperatura w pomieszczeniu w czasie zimy. Zbyt wysoka temperatura zimą i brak światła osłabiają oliwkę. Wtedy atakują ją łatwiej szkodniki, zwłaszcza tarczniki.
Nadmierne podlewane powoduje, że oliwki są bardziej podatne na choroby grzybowe.
Warto wiedzieć
- Oliwka europejska to jedna z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka.
Wiele razy występuje w Biblii.
- Gałązka oliwna od wieków symbolizuje pokój. Jest w godle m.in. Włoch.
- Oliwka europejska należy do rodziny oliwkowate. Spokrewniona jest z takim roślinami jak forsycja pośrednia, ligustr pospolity, lilak hiacyntowy, Lilak Meyera, lilak pospolity.
- W donicach oliwki europejskie są uprawiane w Polsce od ponad 100 lat.
Edmund Jankowski tak pisał o oliwce w książce „Kwiaty naszych mieszkań” w 1880 roku:
„Roślinę tę bynajmniej nietrudno przechować w mieszkaniach zimując w chłodnym pokoju, lecz rzadko kto stara się o nią. Inna rzecz z oliwką wonną„ (obecnie znana jako wończa pachnąca – to roślina spokrewniona z oliwką europejską – przyp. red. Niepodlewam).