Odporna na wielki mróz, wiatr i suszę. Kosodrzewina to inaczej sosna górska. Dobrze rośnie na słabej glebie, ale musi mieć słońce. Nadaje się do uprawy w donicach.
Pochodzenie: góry Europy Środkowej i Południowej
W stanie dzikim kosodrzewina porasta zbocza gór, przez co zapobiega lawinom. Doskonale przystosowuje się do każdych warunków.
Inne nazwy: Kosodrzewina górska, Kosówka właściwa, Pinus mugo, Sosna górska, Sosna kosodrzewina, Swiss Mountain Pine
Wysokość: 0,7-4 m (w zależności od odmiany)
Szerokość: 0,7-5 m (w zależności od odmiany)
Kosodrzewina najczęściej ma kształt luźny, szerokokulisty (szerszy niż wyższy). Przeciętna wysokość to około 2-3 m. Są także odmiany miniaturowe – do 1 m wysokości, oraz osiągające powyżej 3 m.
Rzadkie są odmiany kosodrzewiny o pokroju choinkowym.
Wymiary można regulować cięciem.
Liście: zielone igły; sztywne, o długości 3-6 cm; u niektórych odmian igły mają odcień niebieskawy, biały, złocisty, żółty (najczęściej okresowo zimą)
Gleba: piaszczysta, przeciętna; odczyn pH 4-8
Kosodrzewina ma wyjątkowo małe wymagania co do ziemi. Bardzo dobrze rośnie prawie wszędzie, także na glebach zanieczyszczonych, np. wapnem po budowie domu, kamienistej, piaszczystej. Znosi nawet okresowe zalewanie wodą. Nie będzie rosła jedynie na glebie podmokłej, bagnistej.
Podlewanie: nie ma potrzeby
Kosodrzewina jest ekstremalnie odporna na suszę. Podlewania (oszczędnego) wymagają tylko kosodrzewiny posadzone w pojemnikach.
Stanowisko: słoneczne; toleruje półcień
Kosodrzewina najlepiej rośnie w miejscach bardzo słonecznych. W półcieniu ma mniej zwarty pokrój. Świetnie rośnie nawet w rejonach o ostrym klimacie, np. w ogrodach w górach.
Toleruje miejskie zanieczyszczenia, np. spaliny i pył.
Przeznaczenie: żywopłoty nieformowane, pojedyncze egzemplarze i grupy krzewów, skarpy, skalniaki, bonsai, do uprawy w pojemnikach (niskie odmiany) na balkonach i tarasach
Kosodrzewina ma dekoracyjne szyszki. Gdy opadną, można je wykorzystać na ściółkę w ogrodzie.
Wytrzymałość na mróz: doskonała
Kosodrzewina nie potrzebuje żadnej ochrony przed mrozem. Jest świetna np. na żywopłoty chroniące przed zimowym wiatrem. Zdarza się, że pod śniegiem łamią się jej gałęzie. Kosodrzewina bardzo szybko się regeneruje.
Cięcie: marzec-kwiecień (III-IV)
Kosodrzewina nie wymaga cięcia co roku. Przycina się ją sekatorem wtedy, gdy trzeba ograniczyć jej wysokość lub szerokość. Wiosną można też ucinać połowę młodych przyrostów, zanim rozwiną się igły. To powoduje, że kosodrzewina jest bardziej zwarta i niższa.
Latem można wykonać cięcie korygujące, np. obciąć pojedyncze, przeszkadzające gałązki. Kosodrzewina toleruje obcinanie pojedynczych gałązek nawet zimą, np. na świąteczne stroiki.
Choroby i szkodniki: odporna
Kosodrzewina rzadko choruje. W maju bywa atakowana przez ochojnika sosnowego (gatunek mszyc) oraz zwójkę sosnóweczkę (gąsienice). Pędy ze szkodnikami trzeba obcinać i usuwać poza ogród.
Ciekawe odmiany
- Aurea – ciemnozielona; wysokość – 2 m, szerokość – 3 m
- Benjamin – ciemnozielona; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
- Carstens Wintergold – ciemnozielona (latem), złocista (zimą); wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
- Fruhlingsgold – ciemnozielona ze złotymi młodymi przyrostami; wysokość – 1,5 m, szerokość – 1,5 m
- Gnom – ciemnozielona; wysokość – 4 m, szerokość – 3 m
- Honeycomb – niebieskozielona (latem), złocistozielona (zimą); wysokość – 1,5 m, szerokość – 2 m
- Humpy – ciemnozielona; wysokość – 0,7 m, szerokość – 1,5 m
- Laurin – ciemnozielona; wysokość – 3 m, szerokość – 3 m
- Mops – ciemnozielona; wysokość – 1 m, szerokość – 1 m
- Ophir – ciemnozielona (latem), złocistozielona (zimą); wysokość – 1 m, szerokość – 2 m
- Pal Maleter – ciemnozielona (z białozielonymi przyrostami wiosną); wysokość – 2,5 m, szerokość – 1,5 m
- Peterle – ciemnozielona; wysokość – 1,5 m, szerokość – 2 m
- Sherwood Compact – ciemnozielona; wysokość – 1,5 m, szerokość – 1 m
- Tannenbaum – ciemnozielona; wysokość – 3 m, szerokość – 1,5 m
- Teeny – ciemnozielona; wysokość – 0,7 m, szerokość – 0,7 m
- Wintergold – ciemnozielona (latem), żółtozielona (zimą); wysokość – 2 m, szerokość – 2 m
Warto wiedzieć
- W Polsce kosodrzewina (sosna górska) jest pod ochroną. Dziko rosnące kosodrzewiny osiągają do 20 m wysokości. Kosodrzewina w wyselekcjonowanych odmianach jest zdecydowanie mniejsza.