Żmijowiec szmaragdowy – uprawa i odporność

Jego kwiatostany przypominają maczugi. Żmijowiec szmaragdowy to wiecznie zielona bylina. W polskim klimacie uprawiany zwykle w donicach, gdyż nie jest w pełni odporny na mróz.

Inne nazwy: Echium candicans, Echium fastuosum, Duma Madery, Żmijowiec wspaniały

Pochodzenie: Madera (wyspa portugalska)

Wysokość: 1-2 m

W naturalnych warunkach żmijowce szmaragdowe dorastają nawet do 4 m wysokości (starym egzemplarzom drewnieją łodygi). W polskim klimacie uprawia się je głównie w donicach, gdyż nie są odporne na duży mróz, i nie osiągają aż takich rozmiarów.

Żmijowiec szmaragdowy należy do rodziny ogórecznikowate. Spokrewniony jest z takimi roślinami jak np. brunera wielkolistna, niezapominajka leśna, ogórecznik lekarski.

Kwitnienie: kwiecień – lipiec (IV-VII)

Najwcześniej zakwitają żmijowce szmaragdowe przechowywane zimą w ogrodach zimowych, a także słabo ogrzewanych oraz dobrze oświetlonych naturalnym światłem werandach i pokojach.

Kwiaty: niebieskie lub białe; zebrane w duże kwiatostany

W każdym kwiatostanie w kształcie maczugi są dziesiątki drobnych kwiatków, najczęściej w szmaragdowym. Przypominają oszlifowane szmaragdy. Kwiaty żmijowców chętnie odwiedzają pszczoły i motyle.

Zapach: prawie niewyczuwalny

Liście: zielone; nie opadają na zimę

Uwaga! Jeżeli żmijowiec jest przechowywany zimą w zbyt ciepłym pomieszczeniu, liście mogą zasychać.

Gleba: przeciętna; odczyn zbliżony do obojętnego (pH około 7)

Nie ma zbyt dużych wymagań co do ziemi.

Przesadzanie: co 1-2 lata

Uwaga! Żmijowce szmaragdowe uprawia się w Polsce zwykle jako rośliny doniczkowe. W gruncie najczęściej giną podczas zimy.

Nawożenie: marzec – lipiec (III-VII), co 1-2 tygodnie nawozem do roślin kwitnących

Podlewanie: latem – umiarkowane, zimą – oszczędne

Stanowisko: słoneczne

W polskim klimacie żmijowce uprawia się zwykle jako rośliny doniczkowe (wyhodowane z nasion zakwitają w drugim roku uprawy).

Od kwietnia do września (IV-IX) powinny być wystawione na zewnątrz – w ogrodzie albo na balkonie lub tarasie. Zimą wstawia się je do słabo ogrzewanych pomieszczeń (około 10 stopni Celsjusza).

Czasem żmijowce szmaragdowe mogą przezimować z gruncie. Trzeba je zakopczykować i otulić agrowłókniną.

Cięcie: po kwitnieniu

Ścina się tylko przekwitłe kwiatostany. Część z nich warto zostawić, aby dojrzały w nich nasiona. Dzięki temu można wyhodować własne sadzonki żmijowców szmaragdowych. To poszukiwany, rzadki kwiat w Polsce.

Rozmnażanie: nasiona i sadzonki

• Nasiona –  teoretycznie można siać cały rok do doniczek. Jednak najlepszym terminem siewu jest wiosna (marzec – maj), gdy dni są coraz bardziej słoneczne i dłuższe;
• Sadzonki – najlepiej ukorzeniać je w czerwcu i lipcu (VI-VII) z wykorzystaniem ukorzeniacza.

Wytrzymałość na mróz: do około minus 5 stopni Celsjusza

Ma podobną wytrzymałość na mróz jak lwia paszcza i strączyniec podwójnie groniasty. Tak jak te kwiaty potrafi czasem zrobić niespodziankę, czyli przezimować z gruncie (pod kopcem ziemi).

Choroby i szkodniki: odporny

Podczas przechowywania w pomieszczeniach mogą go atakować zwłaszcza przędziorki i mączliki.

Warto wiedzieć

• W krajach o cieplejszym klimacie, np. w Australii i Nowej Zelandii, żmijowce szmaragdowe są uważane za chwasty.
• Żmijowca szmaragdowego jako pierwszy opisał Karol Linneusz junior (1741-1783) – szwedzki przyrodnik. Było to w 1782 roku.
• Żmijowiec szmaragdowy nie jest jedynym żmijowcem spotykanym w Polsce. Dziko rośnie m.in. żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare) – bywa też siany na łąkach kwietnych. W ogrodach uprawiany jest żmijowiec rubinowy (Echium wildpretii).