Jest zielony cały rok, nadaje się na stroiki i wieńce. Ostrokrzew kolczasty jest łatwy w uprawie. Krzewy są żeńskie (z owocami) lub męskie (bez owoców).
Cechy: krzew lub drzewo zimozielone
Inne nazwy: Ilex aquifolium, Holly
Wysokość: 2-10 m (w zależności od odmiany)
Szerokość: 2-3 cm
Ostrokrzew kolczasty przyrasta po 20-50 cm rocznie. Łatwo jednak korygować jego wymiary poprzez cięcie, które znosi bardzo dobrze.
Ucięte gałązki można wykorzystywać na wieńce i stroiki. W krajach anglosaskich ostrokrzew kolczasty to tradycyjna roślina do dekoracji na święta Bożego Narodzenia.
Kwitnienie: kwiecień-czerwiec (IV-VI)
Ostrokrzew kolczasty zaczyna kwitnąć zwykle w ostatnim tygodniu kwietnia (IV). W czasie kwitnienia ostrokrzewy są oblegane przez pszczoły. Krzewy aż huczą od ich skrzydełek.
Kwiaty: białe, drobne
Ostrokrzew kolczasty jest rośliną dwupienną, czyli żeńską albo męską.
Kwiaty męskie i żeńskie ostrokrzewu są podobne. Męskie mają charakterystyczne pręciki, przypominające antenki. Kwiaty żeńskie są bardziej przysadziste.
Zapach: przyjemny, mocny
Ogólnie kwiaty ostrokrzewu kolczastego nie są atrakcyjne. Ich zapach jest jednak wyjątkowo ładny.
Owoce: czerwone (najczęściej) lub żółte (rzadziej), okrągłe, jak jagody, zebrane w grona blisko gałązek; dojrzewają w sierpniu (VIII)
Owoce zawiązują TYLKO żeńskie ostrokrzewy. Aby było to możliwe, w pobliżu musi rosnąć ostrokrzew męski (dowolnej odmiany). Do przeniesienia pyłu z kwiatka na kwiatek niezbędne są owady, np. pszczoły (bardzo chętnie odwiedzają ostrokrzewy).
Ostrokrzew kolczasty zawiązuje dużo owoców, na gałązkach wypuszczonych sezon wcześniej (na jednorocznych przyrostach kwiatów nie ma). Owoce są wyjątkowo dekoracyjne. Bardzo długo utrzymują się na gałęziach – pojedyncze owoce wiszą aż do następnego kwitnienia (!).
Liście: zielone lub pstre (biało-zielone, żółto-zielone), grube, sztywne, z ząbkowanymi brzegami przypominającymi kolce, ale niekłującymi; nie opadają na zimę
Ostrokrzew kolczasty ma bardzo ładne liście cały rok. W zależności od odmiany mają różne ząbki na krawędziach, mniej lub bardziej powycinane.
Zastosowanie: jako pojedynczy egzemplarz lub grupa krzewów, żywopłoty, wiązanki i wieńce
Ostrokrzew kolczasty tworzy piękne tło dla innych roślin. Można go zestawiać np. z iglakami, kwiatami cebulowymi, krzewami kwitnącymi.
Stanowisko: półcień
Ostrokrzew kolczasty szczególnie lubi stanowiska osłonięte od zachodniego wiatru. Zimą (w polskim klimacie) to właśnie z tego kierunku wieje zwykle wysuszający wiatr. Korzystnie jest sadzić ostrokrzewy np. od wschodu za domem.
Ostrokrzew kolczasty toleruje cień. Jednak wtedy jest mało gęsty i wybujały.
Gleba: przeciętna lub żyzna; odczyn około pH 6-7
Ostrokrzew kolczasty nie ma specjalnych wymagań co do ziemi. Lepiej jednak rośnie, gdy jest ona lekka.
Podlewanie: umiarkowane
Ostrokrzew kolczasty nie lubi mieć zbyt mokro. Jedynie młode krzewy trzeba podlewać. Starsze dobrze sobie radzą bez podlewania, nawet podczas suszy.
Nawożenie: kwiecień-maj (IV-V)
Ostrokrzew kolczasty nie ma dużych wymagań pokarmowych. Do nawożenia wystarczą 1-2 dawki nawozu uniwersalnego do krzewów ozdobnych według dawki na opakowaniu, w odstępie 2-3 tygodni.
Rozmnażanie: nasiona, sadzonki zielne i zdrewniałe
Najłatwiej ostrokrzewy kolczaste rozmnaża się z sadzonek, które mają tak zwane piętki. Można je ukorzeniać w gruncie albo skrzynkach.
Ostrokrzew kolczasty dość łatwo rozsiewa się sam. Siewki kiełkują wiosną pod ostrokrzewami żeńskimi, tam gdzie opadają owoce.
Cięcie: kwiecień-czerwiec (IV-VI)
Ostrokrzew kolczasty doskonale znosi cięcie, nawet mocne. Zasadnicze cięcie zwykle robi się w kwietniu (IV). Potem nie jest to bezpieczne ze względu na pszczoły, których mnóstwo odwiedza kwiaty ostrokrzewów. Narzędzia można kupić w Sklepie Niepodlewam.
Ostrokrzewy można ciąć praktycznie cały rok, nawet zimą. Ich gałązki wykorzystuje się na stroiki i wieńce na Boże Narodzenie oraz groby.
Więcej o cięciu ostrokrzewów zimą CZYTAJ TUTAJ
Wytrzymałość na mróz: dobra lub bardzo dobra
Odporność ostrokrzewów kolczastych jest różna, w zależności od odmiany.
Podczas mroźnej zimy bez śniegu ostrokrzew może schnąć z braku wody. Dlatego warto ostrokrzewy, zwłaszcza młode, ściółkować. Ściółka zapobiega wysychaniu gleby także podczas zimy.
Choroby i szkodniki: odporny
Ostrokrzew kolczasty rzadko choruje i nie lubią go szkodniki. Na ciężkich glebach i zbyt mocno podlewany może być atakowany przez choroby grzybowe.
Ciekawe odmiany
- Alaska – owoce czerwone, liście zielone
- Argentea Marginata – owoce czerwone, liście biało-zielone
- Bacciflava – owoce żółte, liście zielone
- Golden King – owoce czerwone, liście żółto-zielone
- Golden Queen – brak owoców (odmiana męska), liście żółto-zielone
- Silver van Tol – owoce czerwone, liście biało-zielone
Warto wiedzieć
- Przed wiekami ostrokrzew kolczasty był świętym drzewem Celtów. Do dziś jest uważany za roślinę magiczną. W Anglii sadzi się go blisko domów, by odstraszał złe moce i czarownice oraz strzegł od piorunów. W Irlandii zaś odwrotnie – ostrokrzew sadzono dalej od domów, by nie przeszkadzać wróżkom, które ponoć lubią mieszkać wśród jego zimozielonych gałęzi.
- Ścięte gałązki ostrokrzewu kolczastego mają specyficzny, lekko duszący zapach. W Anglii wieszano je kiedyś w oborach, jako środek leczący grzybice zwierząt hodowlanych.
- Gałązki ostrokrzewu kolczastego nadają się na wiązanki i wieńce. Długo zachowują świeżość bez wody.
- Ostrokrzew kolczasty jest trujący. Zawiera m.in. alkaloid teobrominę oraz glikozydy cyjanogenne. Szczególnie niebezpieczne jest zjedzenie przez dzieci kolorowych owoców. Objawy zatrucia to ból brzucha, wymioty, senność, biegunka. Potrzebna jest wizyta u lekarza. W ogrodach, gdzie bawią się dzieci lepiej sadzić ostrokrzewy męskie, które nie zawiązują owoców. Ostrokrzew jest też trujący dla koni. Bez obaw można dotykać gołymi rękami liści i owoców ostrokrzewu kolczastego. Do cięcia lepiej zakładać rękawice.
- Ze względu na kształt liści łatwo pomylić ostrokrzew kolczasty z mahonią pospolitą.
