Każdy ma inne powody, aby uprawiać warzywa na grządkach podwyższonych. Brak nadmiernego schylania, styl eko i uporządkowana przestrzeń to niektóre z nich.
Podwyższone grządki sprawdzają się w uprawie prawie wszystkich warzyw (oprócz wieloletnich, jak np. rabarbar). Ich powierzchnia jest mała, ale plony – duże. Wyhodowanie własnych ogórków czy pietruszki bez chemicznych oprysków to nie tylko kwestia mody. Podwyższenia na warzywa stały się też elementem małej architektury ogrodowej w ekologicznym stylu.
Uprawa warzyw na podwyższeniach ma kilka zalet:
1. Nie trzeba nadmiernie się schylać
Podczas pielenia, sadzenia, przycinania czy zbierania warzyw zawsze trzeba się albo przychylać, albo pracować na kolanach. Takie pozycje rzadko są wygodne nawet dla młodych osób. Dzięki podwyższonym grządkom, o klęczeniu i nadmiernym schylaniu można zapomnieć. Praca wśród warzyw staje się przyjemnością!
Podwyższone grządki mogą mieć różną wysokość. Najpopularniejsze są grządki niskie o wysokości około 20 cm oraz średniej wysokości – mierzące po około 40 cm. Oba typy (z ocynkowanego profilu) dostępne są w sklepie Botanic. Co ważne: zamówić można je w różnych szerokościach, długościach i kolorach, co ułatwia ich dopasowanie do dostępnej powierzchni, swoich preferencji i stylu ogrodu.
Wyższe grządki – 50 cm i więcej – nieco trudniej pielęgnować, gdyż szybciej w nich wysycha podłoże. Poza tym tylko głęboko korzeniące się warzywa, jak cukinia i pomidor, mogą czerpać wodę z ziemi spod podwyższonej grządki, co częściowo uniezależnia je od podlewania. Płytko korzeniące się warzywa, np. rzodkiewka i szpinak, trzeba systematycznie podlewać.
2. Uporządkowana przestrzeń
Podwyższone grządki, podobnie jak obwódki, płotki i żywopłoty, dzielą oraz porządkują przestrzeń w ogrodzie. Dzięki nim łatwiej pielęgnować rośliny, wytyczać ścieżki, planować nasadzenia, utrzymać ład. Warzywnik na podwyższonych grządkach staje atrakcyjny wizualnie, pozwala odkryć urodę roślin użytkowych, a jednocześnie ma naturalny charakter. Pasuje do małych, skromnych działek oraz dużych, reprezentacyjnych ogrodów. Zachęca też do eksperymentów, np. uprawy rzadkich warzyw, jak fasolnik chiński czy szpinak malabarski, czy o niespotykanych fakturach liści i kolorach owoców. Wiele osób dopiero gdy uprawia warzywa na wysokiej grządce zauważa, że kwiaty niektórych warzyw ślicznie pachną, np. dyń Hokkaido.
3. Większy wybór stanowiska
Nie tylko tradycyjny warzywnik jest odpowiednim miejscem na ustawienie podwyższonych grządek. W ogrodzie może go nie być! Podwyższone grządki świetnie wyglądają także np. na trawnikach i rabatach kwiatowych. Ustawiać je można nawet w miejscach gdzie nic nie chce rosnąć, np. na ziemi kamienistej, nieurodzajnej, suchej, podmokłej. Żyzne podłoże, którym wypełnia się podwyższone grządki, uniezależnia od gleby w ogrodzie. Trzeba tylko pamiętać, że warzywa preferują dobre nasłonecznienie.
4. Podwyższone grządki można przenosić
Przeciętna podwyższona grządka ma 1-2 m². Dzięki temu łatwo dla niej znaleźć miejsce nawet w bardzo małym ogrodzie. Gdy lokalizacja okaże się nietrafiona, np. z powodu zbyt małego nasłonecznienia, można ją przenieść w inne miejsce. Wystarczy wybrać z niej stare podłoże (można nim podsypać np. krzewy i drzewa ozdobne oraz owocowe). W nowej lokalizacji podwyższoną grządkę napełnia się świeżą ziemią, najlepiej kompostową.
5. Szklarnia lub inspekt w wersji mini
Wiosną lub jesienią podwyższoną grządkę można okrywać, np. białą agrowłókniną lub folią, tworząc z niej miniinspekt lub miniszklarnię. Dzięki temu można w niej przygotowywać rozsadę np. brokułów i kapusty, a także uprawiać na wczesny lub późny zbiór m.in. rzodkiewki i sałatę.
Choć podwyższona grządka ma płaską konstrukcję, łatwo uprawiać w niej warzywa w pionie. W ziemię wbija się np. patyki jako podpórki dla grochu lub fasoli tycznej. Tego typu konstrukcje mogą mieć różną wysokość. Nadają się też m.in. do uprawy dyń i ogórków.
6. Podwyższona grządka do nauki ogrodnictwa
Aby dzieci i młodzież nauczyć ogrodnictwa, warto dać im przestrzeń do uprawy. Podwyższona grządka w tej roli sprawdza się znakomicie. Wytycza granice, gdzie najmłodsi mogą siać, kopać, grabić, wyrywać, poznawać warzywa, szkodniki, choroby. Własnoręcznie wyhodowane cukinie, dynie, ogórki czy cukrowy groch nie tylko lepiej smakują. Ogrodnictwo rozwija pasje oraz uczy prowadzenia zdrowego trybu życia, planowania, cierpliwości.
7. Łatwiej chronić warzywa przed psami i kotami
Psy w ogrodach wydeptują własne ścieżki, tratują rośliny i kopią nory. Często załatwiają się w przypadkowych miejscach. Podobnie jest z kotami. Podwyższone grządki ułatwiają zabezpieczenie warzyw przed zwierzakami. Psy zwykle instynktownie je omijają. Na grządkę można nakładać kratki (poziomo) albo białą agrowłókninę, co bardzo skutecznie chroni uprawy. Na wytyczonym przez podwyższoną grządkę terenie łatwiej też stosować preparaty przepłaszające domowe zwierzęta.
Warto wiedzieć
- W Europie podwyższone zagony w warzywami popularne stały się w średniowieczu. Otaczano je płotkami z drewna lub wikliny. Wyniesienie ponad poziom gruntu miało ułatwiać odprowadzanie nadmiaru wody z grządek. W krajach arabskich postępowano odwrotnie. Zagony były zagłębione w ziemi, by zatrzymywała się w nich woda.