Dobrze rośnie w cieniu i półcieniu. Cis pospolity jest łatwy w uprawie. Nadaje się na żywopłoty i tło dla innych roślin. Lubi wilgoć w powietrzu.

Cis pospolity dobrze znosi miejskie zanieczyszczenia. Są odmiany kolumnowe i rozłożyste. Na zdjęciu: cis pospolity Elegantissima. Fot. Niepodlewam

Pochodzenie: Europa, Azja

Cis pospolity rośnie dziko w polskich latach, ale jest bardzo rzadki. To pierwsza roślina, którą objęto ochroną w Polsce – w 1423 roku przez króla Władysława Jagiełłę. Cisy były wycinane z powodu bardzo cennego drewna na broń i domy. Rosną zaś powoli. Dożywają około 3.000 lat.

Inna nazwa: Taxus baccata

Cisy pospolite są męskie lub żeńskie. Odmiany żeńskie zawiązują nasiona w czerwonych osnówkach, które wyglądają jak jagody. Fot. Niepodlewam

Wysokość: 1-15 m (w zależności od odmiany)

Szerokość: 1-6 m (w zależności od odmiany)

Cisy pospolite mają różne kształty oraz wymiary, w zależności od odmiany. Mogą być kolumnowe albo rozłożyste.

Cis pospolity doskonale znosi cięcie. Dlatego łatwo utrzymać ich pożądane wymiary (wysokość i szerokość). Można także je przycinać w fantazyjne kształty, np. figury geometryczne oraz prowadzić jako bonsai.

Liście: ciemnozielone lub złocistozielone, miękkie igły

Gleba: żyzna lub przeciętna; odczyn lekko kwaśny (pH 6-6,5)

Cis pospolity jest tolerancyjny co do ziemi. Choruje, gdy ma glebę zbyt kwaśną lub zbyt zasadową. Nie powinien być sadzony zbyt blisko roślin lubiących bardzo kwaśną glebę, np. rododendronów, borówek, żurawiny.

Podlewanie: umiarkowane

Cis pospolity najlepiej rośnie, gdy nie ma ani za makro, ani za sucho. Lubi wilgoć w powietrzu, np. od oczka wodnego. Dobrze rośnie obok podlewanych trawników.

Stanowisko: półcień

Cis pospolity dobrze toleruje również cień i silne nasłonecznienie. Jednak w cieniu jest mniej gęsty, zaś w słońcu może płowieć. Dobrze rośnie pod drzewami. Nie przeszkadzają mu miejskie zanieczyszczenia, jak spaliny oraz pył.

Cis pospolity lubi wilgoć w powietrzu. Doskonale rośnie w pobliżu podlewanych trawników, oczek wodnych, stawów, strumyków, rzek.

Przeznaczenie: żywopłoty, szpalery, pojedyncze egzemplarze (także przycinane w figury)

Na zimę niektóre cisy pospolite zmieniają kolor. Na zdjęciu: cis pospolity Fastigiata. Fot. Niepodlewam

Wytrzymałość na mróz: bardzo dobra

Cis pospolity jest bardzo odporny na mróz, ale jeśli ma dobre warunki, czyli ani za sucho, ani za mokro. Jeszcze bardziej odporne na mróz są cis japoński i cis pośredni. Jednak to cisy pospolite są najbardziej długowieczne.

Stare cisy pospolite mogą się łamać pod ciężarem śniegu. Odmiany kolumnowe warto przewiązać sznurkiem na zimę. Złamany cis pospolity szybko się regeneruje.

Cięcie: marzec-kwiecień (III-IV)

Cis pospolity dobrze znosi formowanie i mocne cięcie. Bardzo dobrze się regeneruje, także z grubych gałęzi i pnia.

Latem można wykonać cięcie korygujące, np. obciąć pojedyncze gałązki wyrastające z równo przyciętego żywopłotu.

Choroby i szkodniki: odporny

Cis pospolity rzadko choruje, nie lubią go szkodniki.

Może być atakowany przez grzyby powodujące zamieranie pędów. Jeśli pojedyncze gałązki brązowieją i zamierają, należy je wycinać (nie wolno kompostować).

Inna choroba cisów to fytoftoroza (jej objawem jest zgnilizna przy podstawie głównego pędu).

Fytoftorozie cisów można zapobiegać. Do dołka, w którym ma być posadzony cis pospolity, trzeba dosypać przekompostowanej kory sosnowej. Starsze cisy należy ściółkować.

Ciekawe odmiany

Aurea Decora – złocistozielony; wysokość – 3 m, szerokość – 2 m
Devastionana – czarnozielony; wysokość – 8 m, szerokość – 6 m
Elegantissima – ciemnozielony; wysokość – 2 m, szerokość – 2,5 m
Fastigiata – ciemnozielony; wysokość – 2 m, szerokość – 1 m
Summergold – złocistozielony; wysokość – 1 m, szerokość – 2 m

Warto wiedzieć

Obecnie cis pospolity to przede wszystkim krzew ozdobny. Przed wiekami z cisów robiono łuki i kusze. Cisowe drewno było bardzo cenione do budowy dworów. Każdy chciał mieć cisowy dwór.

Z cisami pospolitymi wiąże się wiele przesądów i obrzędów (nie tylko w Polsce). Wierzono, że szkodliwe jest przebywanie w cieniu cisów. Nie wolno było też pod cisami spać. Igły cisów sypano na drodze konduktów pogrzebowych.

Obecnie cis pospolity ma dużo odmian ogrodowych. Jednak popularniejsze są cis japoński oraz cis pośredni, których odmian jest jeszcze więcej.

Prawie wszystkie części cisa pośredniego są trujące dla ludzi i zwierząt. Nie są trujące jedynie czerwone osnówki owoców (nibyjagód), ale nasiona już tak.