To nawóz produkowany z glonów okrzemek. Ziemia okrzemkowa wzbogaca glebę w krzem i żelazo. Wzmacnia odporność roślin.
Ziemia okrzemkowa (diatomit, ziemia diatomitowa, pył diatomitowy) to naturalny nawóz otrzymywany ze skał osadowych utworzonych głównie okrzemek (glonów). Mogą się w niej znajdować także szczątki innych organizmów, kwarc, kalcyt, glaukonit, związki żelaza. Okrzemki są prymitywnymi, jednokomórkowymi roślinami, które żyją w morzach i jeziorach (słonych oraz słodkich). Ich tzw. pancerzyki (ściany komórkowe) zbudowane są m.in. z krzemionki. To właśnie ten składnik jest cenny w ogrodnictwie i rolnictwie.
Okrzemki są mikroskopijne, ale mają ogromny wpływ na środowisko naturalne. Szacuje się, że wytwarzają nawet do 25% tlenu na Ziemi.
W ogrodnictwie stosuje się przemysłową ziemię okrzemkową. Istnieje też spożywcza ziemia okrzemkowa, którą można jeść. Przemysłowa ziemia okrzemkowa, dostępna w sklepach ogrodniczych, nie nadaje się do jedzenia!
W Polsce ziemia okrzemkowa występuje i jest wydobywana m.in. w Jaworniku Ruskim.
Skład ziemi okrzemkowej
- Krzemionka – 68-86%
- Żelazo – 4-6%
Ziemia okrzemkowa ma postać mączki (pudru, pyłu) w kolorze kremowym. Jest bardzo drobna (wielkość ziaren wynosi 5-100 mikronów). Nie ma tendencji do zbrylania, np. podczas dłuższego przechowywania. W ogrodach ziemię okrzemkową można stosować cały rok.
Zastosowanie ziemi okrzemkowej w ogrodzie
1. Większa odporność roślin
Największym atutem ziemi okrzemkowej jest bardzo duża zawartość krzemionki roślinnego pochodzenia (nawet do prawie 90%). Ma go więcej nawet niż Mączka bazaltowa i Bazalt granulowany.
Zawarty w niej krzem jest przyswajany przez rośliny, a następnie wbudowywany w ich ściany komórkowe (przez co stają się mocniejsze). Dzięki temu rośliny stają się bardziej odporne na choroby i szkodniki.
Aby wzbogacić glebę w krzem, ziemią okrzemkową podsypuje się rośliny podczas sadzenia i przesadzania. Można też glebę posypać ziemią okrzemkową, a następnie płytko przekopać. Przeciętne dawki: warzywa – 4,5-5 kg/100 m², krzewy i drzewa owocowe – 4-4,5 kg/100 m², rośliny ozdobne – 3,5-4 kg/100 m².
2. Wzbogacanie gleby w żelazo
Ziemia okrzemkowa zawiera nie tylko krzemionkę, ale także żelazo (4-6%).
Żelazo to pierwiastek potrzebny m.in. do wytwarzania chlorofilu, który jest niezbędny w procesie fotosyntezy. Na brak żelaza są wrażliwe np. fasola, ogórek, pomidor, seler, truskawka. Niedobór żelaza najczęściej występuje na glebach piaszczystych, organicznych, zasadowych, świeżo wapnowanych.
Objawy braku żelaza to np. żółknące liście oraz słabe, zamierające stożki wzrostu.
3. Odkwaszanie gleby
Ziemia okrzemkowa odkwasza ziemię, ale wolno. Ma odczyn pH 7-8. Z tego powodu nie należy jej stosować do roślin kwaśnolubnych lub stosować w małych dawkach (w zależności od wyjściowego pH gleby).
Do mierzenia odczynu gleby służy np. zestaw do badania pH gleby. Wynik otrzymuje się po około 30 sekundach.
4. Neutralizacja nieprzyjemnych zapachów nawozów
Sterty obornika, posypane ziemią okrzemkową, mają mniej intensywny zapach.
Antyodorowe właściwości ziemi okrzemkowej są wykorzystywane także np. w kurnikach i gołębnikach. Przy okazji likwidowane są także pasożyty ptaków, ukryte w zakamarkach ścian, posadzki, grzęd.
5. Opryski na szkodniki
Cząsteczki ziemi okrzemkowej są tak małe, że można jej używać – po wymieszaniu z wodą – do opryskiwania roślin. Ciecz stosowana jest do zwalczania szkodników. Owady, oblepione pyłem okrzemkowym, mają utrudnione oddychanie i inne funkcje życiowe. W efekcie często giną.
Ziemię okrzemkową z roślin zmywa deszcz. Trafia do gleby i wzbogaca ją w krzem oraz żelazo.
6. Dodatek do kompostu
Ziemia okrzemkowa nadaje się jako dodatek do kompostu (wzbogaca go w krzem i żelazo). Posypuje się nią warstwy kompostowanych resztek. Jeśli kompostowane są odpady o nieprzyjemnym zapachu, np. świeży obornik, dodatkowo ogranicza ich odór.
Do kompostu ziemię okrzemkową można dodawać cały rok, nawet zimą.
Warto wiedzieć
- Ziemię okrzemkową należy rozsypywać w dni bezwietrzne, gdyż bardzo się pyli (przypomina puder). Pyłu nie należy wdychać, gdyż może wywoływać pylicę płuc.
- Ziemia okrzemkowa wykorzystywana jest nie tylko do uprawy roślin. Używana jest m.in. w filtrach (do produkcji piwa), do wyrobu lakierów, farb, środków dezynfekujących, kosmetyków, a nawet dynamitu.
- Spożywcza ziemia okrzemkowa to także środek dietetyczny bogaty w minerały, m.in. krzem, magnez, wapń, żelazo. Poprawia m.in. kondycję włosów, skóry, paznokci.