Zielone nawozy – kiedy siać i jakie rośliny

To bardzo tani i prosty sposób nawożenia ogrodu. Zielone nawozy zastępują obornik i kompost. Do wyboru są różne rośliny. Oto lista.

Zielone nawozy nie tylko wzbogacają ziemię, zwłaszcza w azot i próchnicę. Poprawiają także jej strukturę, zmniejszają zachwaszczenie i sprzyjają rozwojowi pożytecznych mikroorganizmów w glebie.

Nie ma jednej, najlepszej rośliny na zielone nawozy. Każda ma plusy i minusy. Zielone nawozy trzeba dopasować do rodzaju ziemi, pory roku i rodzaju roślin, które będą po nich uprawiane.

Wszystkie rośliny na zielone nawozy szybko rosną. Trzeba je zawsze przekopać.

Bobik

Rodzina: bobowate
Czy wiąże azot z powietrza: tak

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: od 20 lipca do 10 sierpnia (VII-VIII)

Uwaga! Nasiona bobiku można mieszać np. z owsem, peluszką, wyką siewną

Zalety: wzbogaca ziemię w azot, dostarcza wyjątkowo dużo próchnicy
Wady: słabo rośnie w ziemi nieurodzajnej, suchej, bardzo kwaśnej, wymaga żyznej ziemi; gdy lato jest suche, potrzebuje podlewania; nie nadaje się pod warzywa strączkowe, jak groch i fasola.

Kiedy przekopać: najlepiej w fazie kwitnienia i zawiązywania pierwszych strąków
Odporność na mróz: do minus 7 stopni Celsjusza

Facelia błękitna

Rodzina: ogórecznikowate
Czy wiąże azot z powietrza: nie

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: od 15 lipca do 15 sierpnia (VII-VIII)

Uwaga! Nasiona facelii błękitnej można siać na poplon razem np. z gorczycą białą, łubinem wąskolistnym, słonecznikiem, saradelą siewną, wyką siewną.

Zalety: ogranicza zachwaszczenie, dostarcza próchnicy i sporo azotu zmagazynowanego w liściach i łodygach, głęboko użyźnia glebę, ogranicza występowanie nicieni w ziemi (co jest bardzo korzystne np. dla buraków), kwiaty są miododajne i ozdobne; ma małe wymagania co do ziemi, znosi okresowe przesuszenie; nadaje się pod wszystkie warzywa
Wady: źle rośnie na glebach zeskorupiających się i podmokłych

Kiedy przekopać: w pełni kwitnienia
Odporność na mróz: do minus 6 stopni Celsjusza

Gorczyca biała

Rodzina: kapustowate
Czy wiąże azot z powietrza: nie

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: 1-20 sierpnia (VIII)

Uwaga! Nasiona gorczycy białej można mieszać i siać na nawóz zielony np. z facelią błękitną.

Zalety: dostarcza dużo próchnicy, ogranicza zachwaszczenie, ma małe wymagania co do ziemi, dobrze znosi przesuszenie; odmiany Maxi i Metex ograniczają występowanie nicieni w ziemi; jest rośliną miododajną
Wady: nie znosi ziemi kwaśnej i bardzo kwaśnej oraz podmokłej i ubitej; nie nadaje pod warzywa z rodziny kapustowatych, jak brokuł, brukselka, jarmuż, kalafior, kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta włoska, komatsuna, rzepa, rzodkiew, rzodkiewka, rukola

Kiedy przekopać: najlepiej w fazie kwitnienia
Odporność na mróz: do minus 6 stopni Celsjusza

Gryka zwyczajna

Rodzina: rdestowate
Czy wiąże azot z powietrza: nie

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: lipiec (VII)

Uwaga! Nasiona gryki zwyczajnej na nawóz zielony można mieszać np. z facelią błękitną, grochem polnym, lnem oleistym, saradelą siewną, słonecznikiem, żytem

Zalety: wyjątkowo szybko rośnie, wzbogaca ziemię w azot i próchnicę; kwiaty gryki są miododajne, jest tolerancyjna co do ziemi; ogranicza występowanie szkodników w glebie, np. nicieni i pędraków
Wady: słabo rośnie w suchej ziemi; wrażliwa na przymrozki; nie nadaje się pod warzywa z rodziny rdestowatych, jak szczaw i rabarbar

Kiedy przekopać: najlepiej w pełni kwitnienia
Odporność na mróz: ginie przy większych przymrozkach

Koniczyna biała

Rodzina: bobowate
Czy wiąże azot z powietrza: tak

Zastosowanie: przedplon, międzyplon zimowy
Siew: marzec (III) i sierpień (VIII)

Zalety: bardzo małe wymagania co do ziemi, znosi okresowe przesuszenie, wzbogaca ziemię w azot i próchnicę; kwiaty koniczyny są miododajne
Wady: słabiej rośnie na zachwaszczonych, zaniedbanych stanowiskach; nie nadaje się pod warzywa strączkowe, jak bób, groch, fasola

Kiedy przekopać: najlepiej w pełni kwitnienia
Odporność na mróz: odporna na duże mrozy

Łubin wąskolistny

Rodzina: bobowate
Czy wiąże azot z powietrza: tak

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: od 1 lipca do 15 sierpnia (VII-VIII)

Uwaga! Nasiona łubinu wąskolistnego na nawóz zielony można mieszać np. z łubinem żółtym, owsem

Zalety: doskonale wzbogaca ziemię w azot, dostarcza dużo próchnicy, głęboko użyźnia ziemię, ma niewielkie wymagania, nadaje się do siewu na słabszej glebie
Wady: słabo rośnie w ziemi kwaśnej i bardzo kwaśnej; nie nadaje się pod warzywa strączkowe, jak bób, groch, fasola

Kiedy przekopać: najlepiej w fazie kwitnienia i płaskich strąków; łubin wąskolistny można też kosić i zostawiać korzenie (bez wyciągania z ziemi), np. pod drzewami i krzewami owocowymi
Odporność na mróz: do minus 8 stopni Celsjusza

Łubin żółty

Rodzina: bobowate
Czy wiąże azot z powietrza: tak

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: 15-31 lipca (VII)

Uwaga! Nasiona łubinu żółtego na nawóz zielony można mieszać np. z gorczycą białą, łubinem żółtym, owsem, peluszką

Zalety: świetnie wzbogaca ziemię w azot, dostarcza mnóstwo próchnicy, BARDZO głęboko użyźnia ziemię (co sprzyja np. drzewom owocowym), ma niewielkie wymagania, nadaje się do siewu nawet na słabej, nieurodzajnej, kwaśnej glebie; roślina miododajna

Wady: w pierwszym okresie wzrostu potrzebuje wilgotnej ziemi (potem, dzięki korzeniom sięgającym do 2 metrów w głąb ziemi, staje się odporny na brak wody); nie nadaje się pod warzywa strączkowe, jak bób, groch, fasola

Kiedy przekopać: najlepiej w fazie kwitnienia i płaskich strąków; łubin żółty można też kosić i zostawiać korzenie (bez wyciągania z ziemi), np. pod drzewami i krzewami owocowymi

Odporność na mróz: do minus 8 stopni Celsjusza

Owies

Rodzina: wiechlinowate
Czy wiąże azot z powietrza: nie

Zastosowanie: przedplon, międzyplon letni
Siew: od 20 marca do 10 kwietnia (III-IV) oraz 15-31 lipca (VII-VIII)

Uwaga! Nasiona owsa na nawóz zielony można mieszać np. bobikiem, łubinem żółtym, peluszką

Zalety: nadaje się siewu nawet w zaniedbanych, zachwaszczonych, dopiero zakładanych ogrodach; ma małe wymagania co do ziemi, jest bardzo tolerancyjny co do odczynu ziemi (od bardzo kwaśnej po lekko zasadową); wzbogaca ziemię w azot, dostarcza dużo próchnicy, sprzyja rozwojowi pożytecznych mikroorganizmów w glebie; ma niewielkie wymagania
Wady: potrzebuje wilgotnej ziemi

Kiedy przekopać: gdy ma 10-20 cm wysokości
Odporność na mróz: dobrze znosi przymrozki

Peluszka (Groch polny)

Rodzina: bobowate
Czy wiąże azot z powietrza: tak

Zastosowanie: przedplon, międzyplon letni
Siew: od 15 marca do 10 kwietnia (III-IV) oraz 15-31 lipca (VII)

Uwaga! Nasiona peluszki na nawóz zielony można mieszać np. z bobikiem, łubinem żółtym, owsem, słonecznikiem, wyką kosmatą, wyką siewną

Zalety: świetnie wzbogaca ziemię w azot, dostarcza dużo próchnicy
Wady: słabo rośnie w ziemi suchej, kwaśnej i bardzo kwaśnej; nie nadaje się pod warzywa strączkowe, jak bób, groch, fasola

Kiedy przekopać: najlepiej w fazie kwitnienia i płaskich strąków
Odporność na mróz: do minus 6 stopni Celsjusza

Rzepik ozimy

Rodzina: kapustowate
Czy wiąże azot z powietrza: nie

Zastosowanie: międzyplon letni, międzyplon zimowy
Siew: od 20 lipca do 10 sierpnia (VI-VIII) oraz 1-15 września (IX)

Zalety: wzbogaca ziemię w azot i głęboko ją spulchnia (do 150 cm), dostarcza dużo próchnicy; ogranicza występowanie nicieni w glebie; ma małe wymagania co do ziemi
Wady: słabo kiełkuje w ziemi suchej; nie nadaje się pod warzywa kapustowate, jak brokuł, brukselka, jarmuż, kalafior, kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta włoska, komatsuna, rzepa, rzodkiew, rzodkiewka, rukola

Kiedy przekopać: gdy ma około 20 cm wysokości
Odporność na mróz: dobrze znosi polskie zimy

Rzodkiew oleista

Rodzina: kapustowate
Czy wiąże azot z powietrza: nie

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: 10-30 sierpnia (VIII)

Zalety: wzbogaca ziemię w azot i głęboko ją spulchnia (do 150 cm), dostarcza mnóstwo próchnicy; ogranicza występowanie nicieni w glebie; nadaje się do siewu w ziemi przeciętnej
Wady: słabo kiełkuje w ziemi suchej; nie lubi ziemi podmokłej, kwaśnej; nie nadaje się pod warzywa kapustowate, jak brokuł, brukselka, jarmuż, kalafior, kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta włoska, komatsuna, rzepa, rzodkiew, rzodkiewka, rukola

Kiedy przekopać: gdy ma około 20 cm wysokości
Odporność na mróz: do minus 6 stopni Celsjusza

Saradela siewna

Rodzina: bobowate
Czy wiąże azot z powietrza: tak

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: od 15 lipca do 15 sierpnia (VII-VIII)

Zalety: wzbogaca ziemię w azot, dobrze ją spulchnia (ma dużo korzeni bocznych wiążących azot), dostarcza dużo próchnicy; nadaje się do siewu w ziemi przeciętnej i słabej, toleruje przesuszenie (wystarcza jej rosa i mgła); jest rośliną miododajną
Wady: w pierwszym okresie wolno rośnie; bywa zagłuszana przez chwasty, np. w ogrodach nowo zakładanych; nie nadaje się pod warzywa strączkowe, jak bób, groch, fasola

Kiedy przekopać: gdy ma około 20 cm wysokości
Odporność na mróz: do minus 6 stopni Celsjusza

Słonecznik

Rodzina: astrowate
Czy wiąże azot z powietrza: nie

Uwaga! Na zielony nawóz lepiej wybierać karłowe słoneczniki. Łatwiej je wtedy przekopać jesienią.

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: lipiec (VII)

Uwaga! Nasiona słonecznika na nawóz zielony można mieszać np. z peluszką

Zalety: dostarcza dużo próchnicy; nadaje się do siewu w ziemi przeciętnej; jest rośliną miododajną i ozdobną
Wady: łodygi słoneczników często drewnieją i trudno je przekopać (można ciąć np. w rozdrabniaczu do gałęzi); nie nadaje się pod warzywa z rodziny astrowatych, takie jak cykoria, endywia, sałata

Kiedy przekopać: najlepiej w pełni kwitnienia
Odporność na mróz: do minus 5 stopni Celsjusza

Szarłat wyniosły

Rodzina: szarłatowate
Czy wiąże azot z powietrza: nie

Zastosowanie: międzyplon letni
Siew: 15-31 lipca (VII)

Zalety: dostarcza dużo próchnicy, sprzyja rozwojowi pożytecznych mikroorganizmów w glebie, co przekłada się na lepsze plony; tolerancyjny co do ziemi, nie potrzebuje podlewania; jest rośliną ozdobną
Wady: często osiąga znaczne rozmiary i trudno go przekopać

Kiedy przekopać: w pełni kwitnienia
Odporność na mróz: do około 0 stopni Celsjusza (jest ciepłolubny)

Wyka kosmata

Rodzina: bobowate
Czy wiąże azot z powietrza: tak

Zastosowanie: międzyplon letni, międzyplon zimowy
Siew: od 15 lipca do 10 sierpnia (VII-VIII) oraz od 20 sierpnia do 10 września (VIII-IX)

Zalety: dostarcza dużo azotu i próchnicy; tolerancyjna co do ziemi
Wady: w pierwszym okresie wolno rośnie; nie nadaje się pod warzywa strączkowe, jak bób, groch, fasola

Kiedy przekopać: gdy osiągnie około 20-30 cm wysokości
Odporność na mróz: zimuje w polskim klimacie; wiosną może przemarzać przy dużych wahaniach temperatury na plus i minus

Wyka siewna

Rodzina: bobowate
Czy wiąże azot z powietrza: tak

Zastosowanie: przedplon, międzyplon letni
Siew: od 15 marca do 15 kwietnia (III-IV) oraz od 15 lipca do 10 sierpnia (VII-VIII)

Uwaga! Nasiona wyki siewnej na nawóz zielony można mieszać np. z facelią błękitną, peluszką, słonecznikiem.

Zalety: dostarcza dużo azotu i próchnicy;
Wady: potrzebuje dobrej ziemi i dużo wody; w pierwszym okresie wolno rośnie; nie nadaje się pod warzywa strączkowe, jak bób, groch, fasola

Kiedy przekopać: najlepiej na początku kwitnienia
Odporność na mróz: dobrze znosi wiosenne przymrozki