W lasach kwitnie wiosną wspaniałymi, białymi łanami. Zawilec gajowy (Anemone nemorosa) nadaje się także do uprawy w ogrodach, np. na skalniakach. Jest niewymagający.
Cechy: bylina
Wysokość: 10-20 cm
Kwitnienie: od końca marca do początku maja (III-V)
Zawilec gajowy, w zależności od odmiany, ma kwiaty pojedyncze lub pełne, w kolorach białym, różowym, fioletowym. Pręciki są żółte.
Zapach: niewyczuwalny
Właściwości lecznicze: roślina trująca; była kiedyś używana w medycynie ludowej np. w maściach
Zawilec gajowy zawiera m.in. protoanemoninę i anemoninę. Nie wolno go zrywać gołymi rękami (zwłaszcza jeśli skóra jest delikatna, np. u dzieci). Sok może być przyczyną zapalenia skóry i pęcherzy.
Do zatrucia może dojść także po zjedzeniu dowolnej części zawilca lub przypadkowym wypiciu wody z wazonu, w którym były kwiaty. Objawy to np. zawroty głowy i biegunka.
Najlepiej w ogóle nie zrywać kwiatów, tym bardziej, że w wazonie są bardzo nietrwałe.
Gleba: próchnicza, kwaśna (około 5-6 pH), wiosną lekko wilgotna
Zawilec gajowy bardzo lubi ściółkowanie, np. korą, zrębkami, szyszkami. Świetnie rośnie w ogrodach leśnych, gdzie nigdy nie grabi się liści.
Przesadzanie: nie wymaga
W tym samym miejscu zawilec gajowy może rosnąć dziesiątki lat.
Nawożenie: nie wymaga
Podlewanie: nie wymaga
Stanowisko: półsłoneczne
Idealne są miejsca pod krzewami i drzewami liściastymi. Zawilec gajowy kwitnie zanim wypuszczą one liście. Następnie wydaje nasiona i pod koniec maja jego liście zamierają. Zawilec przechodzi wtedy w stan spoczynku. Budzi się dopiero w marcu następnego roku.
Można też sadzić zawilce gajowe pod iglakami.
Rozmnażanie: późna wiosna lub początek lata
- Rozmnażanie z nasion – około 20 maja zbiera się nasiona i sieje w miarę szybko (nie później niż do połowy lipca).
- Rozmnażanie z kłączy – uszczykuje się je gdy liście na roślinie matecznej zaczynają zasychać. Wystarczy kawałek o długości około 2-3 cm.
Najwygodniej kupić sadzonki zawilca gajowego. Do wyboru są różne ciekawe odmiany.
Zawilec gajowy może się krzyżować z innym gatunkami zawilców kwitnącymi w tym samym czasie, np. zawilcem żółtym. Krzyżówki mogą mieć np. kwiaty kremowe lub jasnożółte.
Wytrzymałość na mróz: bardzo dobra
Choroby i szkodniki: roślina odporna
Ciekawe odmiany
- Alba Plena – kwiaty białe, pełne
- Allenii – kwiaty różowo fioletowe, pojedyncze
- Robinsoniana – kwiaty różowo białe, pojedyncze
- Rosea – kwiaty biało-różowe, pojedyncze
- Vestal – kwiaty białe, pełne
Warto wiedzieć
- Zawilec gajowy nie jest jedynym uprawianym w polskich ogrodach. Inne to m.in. zawilec grecki (Anemone blada), zawilec japoński (Anemone japonica), zawilec wielkokwiatowy (Anemone sylvestris), zawilec wieńcowy (Anemone coronaria), zawilec żółty (Anemone ranunculoides).