Co kilka lat wykonuje się wapnowanie gleby w warzywniku. Zabieg odkwasza ziemię, dzięki czemu rośliny lepiej przyswajają składniki pokarmowe.
Większość warzyw rośnie najlepiej, jeżeli gleba ma odczyn lekko kwaśny (pH około 6,5). Wtedy ich korzenie mogą przyswajać tyle składników pokarmowych, ile potrzebują. To ma ogromny wpływ na plonowanie, zarówno jego wielkość, jak i jakość (zbiory lepiej się przechowują). Jeżeli ziemia ma zbyt niski odczyn, czyli jest kwaśna, albo za wysoki, czyli jest zasadowa, większość warzyw rośnie słabo.
W Polsce gleby są najczęściej kwaśne i bardzo kwaśne. Dlatego zwykle się je odkwasza, a nie – zakwasza (kwaśnolubne są np. borówki amerykańskie, azalie, różaneczniki). Powodów występowania kwaśnych gleb jest wiele. Przede wszystkim tak ukształtowane zostały przez naturę przed tysiącami lat – na skałach o kwaśnym odczynie.
Wapń pobierają także z ziemi rośliny. Zjadając pomidora lub inne warzywo, dostarczamy organizmowi m.in. wapń, a to oznacza, że w glebie go ubyło. Ten pierwiastek jest także wymywany z ziemi przez opady, a nawet nadmierne podlewanie. Poza tym wszędzie gdzie spala się paliwa kopalne, np. węgiel i ropę naftową, występują tzw. kwaśne deszcze. Takie opady również przyczyniają się do systematycznego zakwaszania gleby.
Wapnowanie gleby w warzywniku robi się po to, aby uzupełnić w niej niedobór wapnia.
Kiedy wapnować warzywnik
Wapnowanie przeprowadza się co 2 lata na glebach lekkich oraz co 4 lata na glebach ciężkich. Dlaczego? Z gleby lekkiej wapń wymywany jest szybciej.
Przed wapnowaniem warzywnika warto zmierzyć odczyn gleby. To pomoże ustalić, jaką dawkę nawozu wapniowego trzeba zastosować. Zdarzyć się też może, że wapnowanie wcale nie jest potrzebne. To możliwe w ogrodach, gdzie używa się – często nieświadomie – dużo nawozów o właściwościach odkwaszających. Do nich należą np. obornik krowi, obornik granulowany koński, mączka bazaltowa. Zbyt wysoki odczyn gleby też jest niekorzystny dla warzyw! Jeśli jest zbliżony do pH 6,5, wapnowanie nie jest potrzebne. Do mierzenia odczynu służy np. bardzo prosty Zestaw do badania pH gleby.
Wapnowane gleby w warzywniku wykonuje się jesienią (po zbiorach warzyw) albo na przedwiośniu (im wcześniej, tym lepiej). Lepszy jest termin jesienny (październik, listopad, a nawet grudzień, jeśli gleba nie zamarzła). Wapń musi mieć czas, aby prawidłowo wejść w reakcje chemiczne w innymi składnikami gleby. Jeżeli te procesy zachodzą jesienią i zimą, od przedwiośnia można siać i sadzić warzywa, a także stosować inne nawozy. Wiosną trzeba czekać – najlepiej minimum 2 miesiące.
Na wapnowanie najlepszy jest dzień suchy i bezwietrzny (nawozy mniej wtedy pylą).
Jakie nawozy do wapnowania
Do wapnowania gleby w ogrodzie polecane są nawozy wapniowe węglanowe. W odróżnieniu o nawozów wapniowych tlenkowych (przykładem jest wapno palone rolnicze) działają one wolno. Nadaje się np. wapno kredowe. Inny nawóz, który odkwasza glebę, ale jednocześnie wzbogaca ją w magnez (prawie zawsze go w ziemi brakuje), to dolomit.
Jakie dawki nawozów do wapnowania
Trzeba je dobierać indywidualnie, w zależności od wyjściowego odczynu pH gleby. Jeśli stosuje się wapno kredowe, przeciętna dawka wynosi 2,5-3,5 kg na 50 metrów kwadratowych warzywnika. Informacje na temat dawkowania są na opakowaniach nawozów.
Czy przekopywać glebę po wapnowaniu
Aby nawóz wapniowy zaczął działać, musi być przykryty ziemią. W warzywniku należy go przekopać na głębokość 15-20 cm. Dzięki temu reakcje chemiczne zachodzą także głębiej w glebie, skąd warzywa czerpią składniki pokarmowe. Nie wolno jednocześnie z nawozem wapniowym przekopywać obornika!
Dlaczego nie mieszać wapna z innymi nawozami
Wapń wchodzi w reakcje chemiczne z innymi składnikami znajdującymi się w glebie. Może także stworzyć związki chemiczne ze składnikami znajdującymi się w innych nawozach, np. oborniku. Nie „znikają” one z gleby, ale stają się nieprzyswajalne dla roślin. To oznacza marnowanie zarówno nawozu wapniowego, jak i np. obornika.
Aby tego uniknąć, wystarczy pamiętać, że przerwa między wapnowaniem a zasilaniem innymi nawozami powinna wynosić minimum 2 miesiące.