Ich główną przyczyną jest bardzo słoneczna i upalna pogoda. Dawniej poparzenia owoców przez słońce były rzadkie, obecnie to problem.
Światło jest niezbędne dla roślin – bez niego giną. Jednak gdy jest zbyt intensywne, dochodzi do fotodestrukcji w ich tkankach. Coraz częściej występujący problem to poparzenia owoców przez słońce. Zjawisko to występuje zwykle w czerwcu, lipcu i sierpniu. To w tych miesiącach promieniowane słoneczne jest najbardziej intensywne i często występuje jednocześnie upał. Uszkodzeniu mogą ulegać owoce praktycznie wszystkich roślin, w tym lubiących nasłonecznienie, zarówno uprawianych w gruncie, jak i pod osłonami oraz na balkonach. Najczęściej to agrest, jabłka, maliny, papryka, porzeczki, poziomki, truskawki. Wyglądają jak upieczone!
Jakie są objawy poparzenia owoców przez słońce?
Na owocach dojrzałych lub niedojrzałych z dnia na dzień pojawiają się kremowe plamy. Mogą być one suche, jak pergamin, albo rozpulchnione (zwłaszcza po rosie, podlewaniu czy deszczu), płytkie albo głębokie (w zależności od tego, jak mocno operowało słońce). Wyglądem przypominają poparzenia na ludzkiej skórze. Znajdują się zwykle od strony nasłonecznionej, ale czasem poparzone są całe owoce. Po kilku dniach poparzone miejsca stają się siedliskiem patogenicznych grzybów, np. szarej pleśni. Zmieniają wtedy kolor na brunatny i czarny.
Owoce poparzone przez słońce trzeba zrywać i usuwać. Zwykle nie można ich uratować. Czasem da się wykorzystać fragment nieoparzony, np. papryki, ale pod warunkiem, że zmiana jest świeża, której nie zasiedliły jeszcze chorobotwórcze grzyby.
Oparzeniom owoców można jedynie zapobiegać, ale nie zawsze w 100%. W naturalny sposób owoce są chronione przed poparzeniami przez liście, ale i one też mogą zostać zniszczone przez słońce.
Jak zapobiegać poparzeniom owoców przez słońce?
1. Systematyczne podlewanie
Do poparzeń owoców dochodzi najczęściej, gdy promieniowanie słoneczne jest intensywne, a jednocześnie jest sucho i gorąco (300C i więcej). Dochodzi wtedy częściej do odwodnienia tkanek roślin, co przyczynia się do większej podatności na poparzenia słoneczne. Dlatego pomagają zarówno systematyczne podlewanie, jak i ściółkowanie, które zmniejsza parowanie wody z gleby i zapobiega jej nadmiernemu nagrzewaniu.
2. Cieniowanie tuneli i szklarni
W zapobieganiu poparzeń owoców przez słońce pomaga schładzanie tuneli i szklarni. Pod osłonami warto przewidzieć cieniówki, np. specjalne zasłony oraz okrycia z agrowłókniny. Trzeba też pamiętać i ich systematycznym wietrzeniu.
3.Unikanie przenawożenia azotem
Rośliny, które są nadmiernie nawożone azotem, wykazują większą podatność na poparzenia słoneczne. Dotyczy to np. papryki i truskawek. Ich tkanki są bowiem delikatniejsze, bardziej wrażliwe na silne promieniowanie słoneczne.
4. Nawożenie potasem i krzemionką
Prawidłowe nawożenie to nie tylko większy plon, ale też owoce bardziej odporne, m.in. na zbyt intensywne promieniowanie słoneczne. Szczególnie ważne jest uwzględnienie nawozów potasowych lub zawierających dużo potasu. To np. nawozy jesienne oraz siarczan potasu.
Roślinom warto też zapewnić krzemionkę, która wzmacnia ich ściany komórkowe. Dużo krzemionki zawierają np. preparaty ze skrzypu, jak gnojówka ze skrzypu, a także mączka bazaltowa oraz bazalt granulowany. Rośliny, które mają mocne ściany komórkowe są też bardziej odporne na szkodniki oraz choroby.
Warto wiedzieć
- Poparzenia słoneczne owoców dawniej były w Polsce wielką rzadkością, tak jak temperatura powyżej 300C. Oto notatka z „Ogrodnika Polskiego” opublikowana w 1900 roku, którą napisał Edmund Jankowski (1849-1938), wybitny ogrodnik, biolog i sadownik:
„Skutki skwaru słonecznego. – Najwyższej ciepłoty tego lata doczekaliśmy się 3 i 4 lipca, kiedy termometr wskazywał w cieniu 28oR, czyli 330C. Upiekły się truskawki, agrest, nawet i jabłka, bądź w całości, bądź też tylko po stronie słonecznej i miały pozór podobny do zgniłych. Pierwsze zepsuły się zupełnie; jabłka zaś opieczone trzymają się na drzewie i obiecują się wykształcić, jeśli chore części nie przejdą w zgniliznę lecz zaschną. – Porzeczki najmniej ucierpiały, gdyż zwykle są liśćmi od słońca zabezpieczone”.