Jego niedojrzałe owoce są zielone, a dojrzałe – pomarańczowe. Ogórek kiwano ma duże walory dietetyczne. Doskonale i długo się przechowuje.
Inne nazwy: Afrykański melon rogaty, Cucumis metuliferus, Kiwano, Ogórek afrykański, Ogórek kolczasty, Ogórek rogaty
Ogórek kiwano należy do rodziny dyniowatych. Spokrewniony jest z takimi roślinami jak arbuz, cukinia, dynia olbrzymia, ogórek siewny, patison. Pochodzi z Afryki.
Nazwa kiwano została nadana temu ogórkowi w Nowej Zelandii, gdzie zaczęto go uprawiać na dużą skalę w latach 80. XX wieku.
Cechy: roślina jednoroczna
Wysokość: 20-30 cm
Długość: do 400 cm
Ogórki kiwano bardzo dobrze rosną przy podporach. Zajmują wtedy mniej miejsca.
Kwitnienie: czerwiec – wrzesień (VI-IX)
Ogórek kiwano kwitnie i owocuje dłużej niż ogórek siewny. Na tej samej roślinie są kwiaty żeńskie oraz męskie – wszystkie w żółtym kolorze. Owoce rozwijają się tylko z żeńskich. Kwiaty ogórków kiwano chętnie odwiedzają owady zapylające.
Rozmnażanie: nasiona
Ogórki wschodzą po około 10 dniach, ale jeśli jest ciepło (co najmniej 200C).
Ogórka kiwano można siać na dwa sposoby:
- Siew do gruntu – od 15 maja do 7 czerwca;
- Rozsada – siew od 15 do 30 kwietnia (IV), najlepiej do biodegradowalnych, jednorazowych doniczek torfowych. Sadzonki można sadzić do gruntu pomiędzy 2 maja a 5 czerwca (V-VI).
Zbiór: lipiec – wrzesień (VII-VIII)
Owoce ogórków kiwano są podłużne, najpierw zielone, w plamki, a następnie – w miarę dojrzewania – pomarańczowe. Zwykle ich długość wynosi 10-15 cm. Mają duże, dość ostre kolce, którymi można się skaleczyć. Trzeba uważać podczas zbioru!
Zastosowanie: sałatki, soki, koktajle
Do jedzenia nadają się owoce na wpół dojrzałe, co można poznać po zielonej skórce. W owocach jest dużo nasion, ale jeśli są niedojrzałe, nie przeszkadzają w jedzeniu. Smak młodych ogórków kiwano podobny jest ogórka siewnego z nutami melona i banana.
Dojrzałe owoce mają pomarańczową skórkę, zielony miąższ oraz dużo twardych nasion. Są niesmaczne, ale ładniej pachną. Nadają się praktycznie tylko na nasiona oraz do dekoracji wnętrz, choć są koneserzy, którzy preferują dojrzałe kiwano. Trwałość owoców jest bardzo duża. W ogrzewanych pomieszczeniach zachowują ładny wygląd i trwałość nasion nawet rok (nie gniją).
W porównaniu do innych gatunków ogórków, kiwano jest dość przeciętne w smaku. Poza tym jego obieranie utrudniają kolce. Kiwano uprawiane jest jednak nie dla smaku, lecz dla dużych walorów dietetycznych. W kiwano są m.in. fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, sód, wapń, żelazo oraz witaminy A, B1, B2, C, PP.
W biednych rejonach Afryki, skąd kiwano pochodzi, to warzywo łagodzi niedożywienie mieszkańców. Od wieków jest też cenionym lekiem w medycynie afrykańskiej. Chroni przed bakteriami, wirusami, pierwotniakami. Poprawia parametry krwi o ma działanie osłonowe na przewód pokarmowy. Poza tym owoce kiwano, dzięki temu, że bardzo dobrze i długo się przechowują w cieple, ratują ludzi i zwierzęta przed brakiem wody.
Stanowisko: słoneczne
Ogórki kiwano preferują ciepłe, osłonięte stanowiska.
Gdzie sadzić: warzywnik, szklarnia, tunel foliowy, duże donice na balkonie
Wymagania ogórków kiwano są podobne do ogórków siewnych. Nieco dłużej wschodzą, ale i dłużej plonują.
Gleba: żyzna; odczyn zbliżony do obojętnego (pH około 7)
Najlepiej ogórek kiwano rośnie w ziemi próchniczej, w pierwszym roku po nawożeniu oborniku albo zasilonej kompostem.
Podlewanie: umiarkowane
Ogórek kiwano dobrze znosi tylko krótkie przesuszenie. Aby ziemia nie wysychała zbyt szybko, warto ją ściółkować np. słomą. W ten prosty sposób ogranicza się podlewanie ogórków.
Nawożenie: co 2 tygodnie
Najlepiej używać nawozów do ogórków.
Ogórki w donicach na balkonie zasila się częściej: co 5-7 dni.
Odporność na mróz: brak
To warzywo zamiera, gdy temperatura spada poniżej 50C.
Choroby i szkodniki: dobra
Ogórek kiwano poraża wiele szkodników oraz chorób, podobnie jak inne rośliny z rodziny dyniowatych. Jednak rosną zdrowiej w porównaniu do popularnych ogórków siewnych.
Ze szkodników atakują mogą go atakować m.in. przędziorki, wciornastki, mączlik szklarniowy, miniarki.
Najczęściej występujące choroby ogórka to kanciasta plamistość bakteryjna ogórków, mączniak prawdziwy dyniowatych, mączniak rzekomy dyniowatych, szara pleśń, zgorzel siewek.
Warto wiedzieć
- Ogórek kiwano uprawiany jest w Polsce także jako jednoroczne, dekoracyjne pnącze. Jego owoce warto jeść – przynajmniej od czasu do czasu – ze względu na wyjątkowe właściwości dietetyczne. Uzupełniają niedobory składników pokarmowych w organizmie oraz chronią przed zakażeniami przez bakterie, wirusy i pierwotniaki.