Granat – uprawa, rozmnażanie, cięcie

Ma piękne kwiaty i właściwości lecznicze. Granat nie jest trudny w uprawie. Lato powinien spędzać na balkonie, a zimę – w chłodnym pomieszczeniu.

Inne nazwy: Malogranat, Pomogram, Punica, Punica granatum

Cechy: krzew (liście opadają na zimę)

W polskim klimacie granat można uprawiać tylko w donicach.

Wysokość: 1-3 m

Do uprawy doniczkowej na parapecie najlepsza jest odmiana Nana, która dorasta do około 1 m wysokości. Jednak w doniczkach można uprawiać wszystkie granaty, w tym wyhodowane z nasion owoców kupionych w sklepach spożywczych. Aby ograniczyć ich wysokość i szerokość, trzeba je systematycznie ciąć. Przycinanie znoszą bardzo dobrze.

Kwitnienie: maj – sierpień (V-VI)

Granaty mają kwiaty białe, pomarańczowe lub czerwone, także wielobarwne, np. biało-czerwone. Są pojedyncze i pełne. Ich zapach jest prawie niewyczuwalny.

Owoce granatów to duże, twarde jagody (średnica 5-12 cm) przypominające kształtem jabłka. W każdej znajduje się kilkaset nasion w osłonkach wyglądających jak galaretka. To właśnie osłonki nasion są częścią jadalną granatów.

Na parapecie owoców dość trudno się doczekać, ale jest to możliwe. Granaty kwitną często i obficie. Aby zakwitnąć, MUSZĄ przejść zimowy spoczynek.

Kwiaty granatów są częściowo samopylne. W tej sposób zapyla się tylko około 50% kwiatów. Dlatego owoców jest najwięcej, jeśli ma się przynajmniej 2 granaty (dowolnych odmian). Pyłek z kwiatka na kwiatach przenoszą owady oraz – w małej ilości – wiatr.

Rozmnażanie: nasiona, sadzonki

Granat jest łatwy do rozmnożenia.

• Nasiona – wysiew do doniczek o każdej porze roku, najlepiej zaraz po zjedzeniu galaretowej osłonki. Kiełkowanie trwa 7-21 dni.
• Sadzonki – najlepiej ukorzeniają się sadzonki półzdrewniałe w kwietniu i maju (IV-V).

Wykorzystanie: osłonki nasion je się na surowo, np. w deserach, oraz robi z nich sok; korzenie i owoce są używane w medycynie ludowej w różnych rejonach świata; granat jest piękną rośliną ozdobną

Owoce (jagody) granatów są koloru czerwonego, różowego, fioletowego, brązowego (często mają różnobarwne przebarwienia).

Galaretowe osłonki nasion granatów mają cierpki słodko-kwaśny smak. Jest on różny w zależności od odmiany. Osłonki zwykle są koloru czerwonego, ale bywają też różowe oraz z odcieniami żółtym i białym. Poszczególne odmiany różnią się też wielkością owoców oraz rozmiarami i twardością pestek. Sok z granatów bardzo dobrze gasi pragnienie i ma właściwości lecznicze. Warto go pić!

Od wieków granat jest stosowany do leczenia m.in. miażdżycy, nadciśnienia, chwiejących zębów. Podawano go w celu przedłużenia starości w dobrym zdrowiu oraz pozbycia się tasiemców.

Zbiór owoców: sierpień – październik (VIII-X)

Cięcie: październik – luty (X-II)

Granat przycina się, gdy jest w stanie spoczynku, po zrzuceniu liści. Cięcie znosi bardzo dobrze. Nadaje się nawet na bonsai.

Najwygodniej granat przyciąć po wniesieniu na zimę do pomieszczenia. Można ściąć nawet 1/3 pędów.

Teoretycznie granat dobrze znosi cięcie także wiosną. Jednak wtedy kwitnie mniej obficie. Zawiązuje bowiem kwiaty na najmłodszych pędach, które wyrastają wiosną. Jeśli się je obetnie, kwiatów nie będzie.

Stanowisko: słoneczne

Latem granat potrzebuje bardzo dużo słońca. Na lato donicę z granatem najlepiej wynosić na taras, balkon lub do ogrodu (wcześniej musi być stopniowo przyzwyczajony do silnego nasłonecznienia).

Granat dobrze toleruje wiatr i zasolenie. Nadaje się np. na balkony nad morzem.

Pod koniec wrześniu (IX) albo na początku października (X), zanim wystąpią nocne przymrozki, granat trzeba wnieść do widnego pomieszczenia, w którym temperatura nie spadnie w czasie zimy poniżej 0 stopni Celsjusza.

Zimą granat przechodzi stan spoczynku. Nie powinien wtedy stać w ciepłym pokoju. Musi być ustawiony w chłodnym pomieszczeniu, najlepiej w temperaturze 3-6 stopni Celsjusza. To mogą być np. słabo lub wcale ogrzewany pokój, weranda, garaż, pomieszczenie gospodarcze, piwnica. KONIECZNIE z oknem!

Granat na zimę zrzuca liście. To naturalne zjawisko. W tym okresie nie wolno go nawozić. Podlewa się bardzo mało i tylko raz na 3-4 tygodnie.

Ziemia: przeciętna lub żyzna, przepuszczalna; odczyn pH 5,5-7,2

Przesadzanie: co 2 lata do trochę większej doniczki

Jeśli granat jest bardzo duży i trudno go przesadzić, trzeba usuwać co rok wierzchnią warstwę ziemi w donicy i dosypywać świeżej.

Podlewanie: zimą – bardzo oszczędne (raz na 3-4 tygodnie), latem – umiarkowane

Latem granat powinien mieć ziemię zawsze wilgotną lecz nie mokrą. Zimą zaś ziemia powinna być sucha.

Granat podlewa się wodą z kranu, ale odstałą (w temperaturze pokojowej), także zimą.

Nawożenie: co 2 tygodnie od kwietnia do połowy lipca (IV-VII)

Granat można zasilać nawozem sztucznym do kwiatów doniczkowych kwitnących albo naturalnym, np. na bazie odchodów z dżdżownic.

Odporność na mróz: do minus 15 stopni Celsjusza

Granat dobrze znosi przymrozki. Lepiej jednak unikać zostawiania go na zewnątrz do późnej jesieni, bo mogą mu przemarznąć najmłodsze gałązki (gorzej wtedy kwitnie). W gruncie polskiej zimy nie potrafi przetrwać.

Zimę granat musi spędzać w pomieszczeniu widnym, bez mrozu.

Choroby i szkodniki: odporny

Granat choruje rzadko. Powodem złej kondycji są zwykle warunki podczas zimowania, czyli zbyt wysoka temperatura i nadmierne podlewanie.

Ciekawe odmiany grantów

• Alba Plena – kwiaty pełne, białe
• Flore Pleno – kwiaty pełne, pomarańczowe
• Legrellei – kwiaty pełne, biało-czerwonem
• Nana – kwiaty pojedyncze, pomarańczowe

Warto wiedzieć

• Granat był uprawiany w Polsce już w XIX wieku. Hodowano go głównie jako roślinę ozdobną i lek na chwiejące się zęby. Szczególnie lubiane były granaty o kwiatach pełnych. Uprawa granatów sprawiała trudności nawet ogrodnikom.
  „W wielu szklarniach wiejskich widywaliśmy nieraz granatowe drzewa, zwłaszcza z kwiatem pełnym. Gdy kwitną, stanowią one wspaniałą ozdobę balkonów, podjazdów itp., ale w tem właśnie jest bieda, że kwitną mało, ubogo” – donosił „Ogrodnik Polski” w 1897 roku. I zalecał, aby tego uniknąć, ciąć granat już we wrześniu.

• Na przełomie XIX i XX wieku było wiele przesądów dotyczących uprawy granatów. Wierzono np. że kwiaty granatów nie opadną, jeśli krzew zostanie otoczony wężową skórą. Pod korzenie granatów wkładano kamyk, by miały ładniejsze owoce. Pisał o tym Józef Rastafiński w książce „Zielnik czarodziejski to jest zbiór przesądów o roślinach” z 1893 roku.