Ma białe, ślicznie pachnące kwiaty. Gardenia musi mieć kwaśną ziemię i słoneczne stanowisko. Nie lubi przegrzanych mieszkań i zimnej wody.
Inna nazwa: Gardenia jasminoides, Gardenia jaśminowata
Wysokość: 1-2 metry
Na parapecie w mieszkaniu gardenia zwykle dorasta do 1 metra wysokości. Większe wymiary osiąga w oranżeriach.
Kwitnienie: średnio obfite; od maja do września (V-IX)
Kwiaty gardenii są pojedyncze, podwójne lub pełne w kolorze białym. Ich średnica wynosi od 4 do 15 cm (w zależności od odmiany). Kształtem przypominają kwiaty kamelii.
Gardenia ma wyłącznie kwiaty białe w różnych odcieniach. Nieliczne gardenie mają kremowe środki. U niektórych odmian starsze kwiaty przebarwiają się na kremowy kolor aż do żółtego.
Zapach: mocny
Gardenia pachnie bardzo pięknie. Zapach gardenii przypomina woń jaśminu, ale jest bardziej głęboki, pudrowy, słodki. Jest wyczuwalny w pomieszczeniu, gdzie stoi gardenia. Intensywność zapachu zależy od odmiany.
Gardenie są wykorzystywane do produkcji perfum. Olejek z kwiatów gardenii ma właściwości poprawiające nastrój.
Ziemia: żyzna, przepuszczalna; odczyn kwaśny około pH 5-5,5
Sadzenie gardenii w uniwersalnej ziemi do kwiatów, zamiast kwaśnej, to najczęstszy błąd w uprawie. Jeśli ziemia nie jest kwaśna, gardenia choruje i zamiera, ponieważ nie jest w stanie przyswajać składników pokarmowych. To roślina kwasolubna!
Gardenie można sadzić w ziemi przeznaczonej do roślin kwasolubnych kwitnących, np. azalii, cytrusów, różaneczników.
Przesadzanie: młode gardenie – co roku, starsze co 2-3 lata
Podczas przesadzania trzeba uważać, by nie naruszyć bryły korzeniowej. Gardenia nie lubi skracania korzeni! Przesadzanie musi być delikatne – najlepiej wyjąć gardenię ze starej doniczki z bryłą korzeniową i wsadzić do nowej, trochę większej, a następnie uzupełnić ziemię (koniecznie kwaśną!).
Nawożenie: od kwietnia do lipca (IV-VII), 2-3 razy w sezonie
Gardenie najlepiej zasilać nawozem sztucznym (mineralnym) do roślin kwitnących kwasolubnych, np. azalii, cytryn. Taki nawóz zwiera żelazo niezbędne dla gardenii.
Nie należy przesadzać z częstotliwością nawożenia. Gardenia jest wrażliwa na zasolenie podłoża, m.in. nawozem.
Podlewanie: latem – obfite, zimą – umiarkowane
Gardenia powinna mieć zawsze lekką wilgotną ziemię, ale nie mokrą. Najlepsza jest woda odstała, o temperaturze pokojowej, miękka. Gdy woda w kranie jest twarda (słabo w niej pieni się mydło), warto używać wody z dzbanka filtrującego kuchennego.
Uwaga! Gardenia, przy dużej różnicy temperatury wody do podlewania i ziemi, może zrzucać pąki kwiatowe.
Stanowisko: słoneczne, lekko osłonięte (np. firanką)
Lato gardenia lubi spędzać w jasnym, słonecznym pomieszczeniu. Można ją wynosić na zewnątrz, np. na balkon lub taras. Powinno to być jednak miejsce osłonięte od wiatru, nie w pełnym słońcu.
Zimę gardenia musi spędzać w ogrzewanym pomieszczeniu. Najlepsza jest temperatura 16-18 stopni Celsjusza. Grdenia źle znosi zbyt mocne ogrzewanie i niską wilgotność powietrza.
Cięcie: po kwitnieniu
Gardenia nie wymaga na parapecie mocnego i systematycznego cięcia. Wystarczy korygować jej kształt. Dobrze znosi cięcie w innych porach roku lecz wtedy ma mniej kwiatów.
Aby wiosną gardenia lepiej się rozkrzewiała, można uszczykiwać młode przyrosty nad parami liści.
Rozmnażanie: sadzonki wierzchołkowe
Sadzonki ukorzenia się w kwaśnej ziemi (można dodać piasku) od kwietnia do sierpnia (IV-VIII).
Wytrzymałość na mróz: wytrzymuje przymrozki do -5 stopni Celsjusza
Ogólnie gardenia nie lubi zimna. W temperaturze poniżej 8 stopni Celsjusza zrzuca kwiaty i przestaje rosnąć. Niektóre odmiany gardenii giną już w temperaturze 0 stopni Celsjusza.
Choroby i szkodniki: dość odporna
Gardenia najczęściej choruje z powodu braku kwaśnej ziemi. Gdy odczyn ziemi wzrasta powyżej pH 6, gardenia żółknie, gorzej rośnie, a z czasem ginie.
Gardenię trudno jest przechować zimą w ogrzewanym mieszkaniach. Dla gardenii jest w nich za ciepło i za sucho. Gardenie źle znoszą brak wilgoci w powietrzu. Dlatego zima to najtrudniejszy okres w uprawie gardenii.
Ze szkodników gardenie najczęściej atakują przędziorki, tarczniki, wełnowce.
Ciekawe odmiany gardenii
- Aimee Yoshioka – kwiaty białe, pełne
- Belmont – kwiaty kremowobiałe, pełne
- Chuck Hayes – kwiaty w odcieniu kości słoniowej, półpełne
- First Love – kwiaty kremowobiałe, pełne
- Golden Magic – kwiaty białe i żółte, pełne
- White Gem – kwiaty białe z żółtym środkiem, pojedyncze
Warto wiedzieć
- Gardenia była bardzo modnym kwiatem noszonym przez panów w butonierkach (małych kieszonkach marynarek) w drugiej połowie XIX wieku. Modę propagował William Ewart Gladstone (1809-1898) – premier Wielkiej Brytanii. Posiedzenia parlamentu zawsze otwierał z gardenią w butonierce lub innym białym kwiatem.
- Gardenia to narodowy kwiat Polinezji Francuskiej. Symbolizuje miłość, łagodność, zgodę.
- Na Hawajach kobiety używają kwiatów gardenii do tradycyjnych ozdób włosów.
- W wazonach kwiaty gardenii zachowują świeżość 2 dni.
- Nazwę gardenia otrzymała na cześć Alexandra Gardena (1730-1791) – amerykańskiego i szkockiego lekarza, botanika i zoologa.
- Istnieje około 200 gatunków gardenii. Na parapetach najczęściej jest uprawiana gardenia jaśminowata.